Daniel 2 (TOMA)
1 Masagi Neɓukadenɛzaal ná-masadai ma ɠonagi velesiɛi ma ziɛgi zu, é segi woni. Naa gola yiiɓɔlɔni, é la mɔ ɲiimɛnii woni. 2 É deveni ga ti molikula nuiti toli, ta kpaamaazu zoɠoiti, ta mɔta nuiti, ta adɔɓɛɛ nuiti, ga ti ná-segi ɠula kɛlɛma bɛ. Ti ʋaani, ti lo masagi ɠakala. 3 Masagi ɠɛni ti ma: «Gè se bogɛ, zìiɓɔlɔ ʋe, tɔɔzei nà pɔ ga gè segi naa ɠwɛɛ.» 4 Ɓaɓilɔne ɠima nuiti ti masagi wooɠaaʋoteni Alamea wooi zu, ti ɠɛ ma: «È-zii zuɠooza, Masagi! Segi wo gi ma, gɛi gi ga ɗa-wotiɠɛ nuiti, naazu gá poluʋɛ lɛ ga ɗe.» 5 Masagi kpɔɛi zeɠeni, é ɠɛ Ɓaɓilɔne ɠima nuiti ma: «Pɛtɛ nii gè devea: Ni wo la segi ta poluʋɛ lɛɛni ga ze, wa leʋeleʋe, wa-ʋɛlɛiti ti ɠɛ ga kpoɠamaʋɛ. 6 Kɛlɛ ni wa segi ta poluʋɛ wona mà, nà faanɛɛ ɠɛ wo ʋɛ, gè wo mɛɛinti fe, ta gè lɛbiya wolaiti pɛɛ ba. Naa ɠa é ba, à segi ta poluʋɛ lɛ ga ze.» 7 Ti masagi wooɠaaʋoteni, ná zeizu velesiɛi zu, ti ɠɛ ma: «Segi wo gi ma, gɛi gi ga ɗa-wotiɠɛ nuiti, gá poluʋɛ lɛ.» 8 Masagi ɓɔɛni ti ʋɔ ʋolu, é ɠɛ ma: «Gè kwɛɛga gaamazu ga wa pɔ wo yeeɠɛɠala zɔlɔɔ nɔ, tɔɔzei wo nà-devei ʋɛtɛga. 9 Kɛlɛ ni wo la naa lɛɛni ga ze, nii sègai la, wo pɛ wa suɓolo ɠɔmɔ ga ɠɛʋele nɔ. Wo ɓɔɠɔ ɠaaʋɛ, wo zoloo ma ga wo zɛɛ ɓɔɛiti bo mà, ta yaava ɓɔɛiti, eyɛsu faiti ti valibo. Naa ɠa é ba, à segi wo mà, nà kwɛɛ naazu ga wa zoo wo poluʋɛ wo mà.» 10 Ɓaɓilɔne ɠima nuiti ti gooɠaaʋoteni, ti ɠɛ ma: «Nu nɔpɛ ge la eteai zu, nii a zoo naa ɠɛɠalai wosu, nii masagi maaɠaazaɠabosu. Naa ɠa é ba, masa nɔpɛ, é wɔɔlɔni, ɓaa é ɠɛni ga zeeɠaaɓaa nu, tanɔpɛ ge la dɛ nii ɠɛɠala vaa maaɠaazaɠaboni molikula nu ma, ɓaa kpaamaazu zoɠo, ɓaa adɔɓɛɛ nu. 11 Nii masagi maaɠaazaɠabosu, naa wola ɓaaʋɛ. Nu ɠili nɔpɛ ge la ná, nii a zoo é naa wo masagi ma, kɛni galagiti niiti ti la zeini nuɓusɛiti saama eteai zu.» 12 Gaamago, masagi yiiɠaawanani, ziiɠula gola. É deveni ga ti Ɓaɓilɔne ɠima nuiti kpein paa. 13 Tɔgi zeini, ti zeze la, ga ti ɠima nuiti pɛ paa, ti ɠɛni Daniyɛle ta bɔɔlaiti gaiziɛzu ga ti ti ʋaa. 14 Daniyɛle daani ma kpɛ, é ɓɔɛ masagi makɛ nuiti ta-ɠundiɠii Aliyɔke ʋɔ ga ɠimalai, nii é liini Ɓaɓilɔne ɠima nuiti paa vai ma. 15 É ɠɛni Aliyɔke ma: «Leeni vaa zu masagi ná-tɔgi wola ɓaai ɠani?» Aliyɔke fai naa ɠaalɛɛni la. 16 Gaamago nɔ, Daniyɛle liini masagi ʋɔ bɛ, é maanɛɛnɛ ga é yeeɠɛɠala go ve zea, nii a kɛ é ná-segi ʋoluʋɛ lɛɛ la. 17 Naa ʋoluma, Daniyɛle ɠalegai ma ma ná-pɛlɛi wu, é niima vai lɛɛni ga bɔɔlaiti, Ɠanania, ta Misayɛle ta Azalia, 18 ga ti geeɠɔlɔgiti ta-ƓALAGI ná-maawɔinɠai ɠaiziɛ, é segi ma lɔɔɠuzu vai lɛ ga tiye, naa ɠa a kɛ, ti mina ti ʋaa ta Ɓaɓilɔne ɠima nui zɔiti ʋɔɔma. 19 Dɔɔɠuzu vai ɠulani kɛlɛma Daniyɛle ʋɛ segi zu ga kpidii. Daniyɛle geeɠɔlɔgiti ta-ƓALAGI maamusɛni, 20 é ɠɛ ma:«Mamagi ɠa GALA daaseigi ʋɛ eyɛsu ɠɔ!Ɠimalai ta zobogi ta tɔnɔ ya. 21 Toɠa ná-zobo ge yeeɠɛɠalai ta wɔlɔwɔlɔ vaiti ma,é masagiti toka, ta é masagiti sei,é ɠimalai ve ɠima nuiti zea,ta é faaɠaaɠai ve faaɠwɛ nuiti zea, 22 toɠa ɗa dɔɔɠuzu vai ɠula kɛlɛma, nii kpoma ɠoozaai,é kpidii zu vai ɠwɛɛ,mazɔlɔɔ wozakalagi ɠa tɔnɔ ya. 23 Gi-mɛmɛwolaiti ta-ƓALAGI,nà è lɛbizu, gè è maamusɛ,ɠimalai ta zɛbɛiti faa zu è feai bɛ̀.Mazɔlɔɔ nii gi falini è ma, è naa lɛa ga ze,è naa lɛa ga giye, nii togai masagi ná-fai ʋa.» 24 Naa ʋoluma, Daniyɛle liini Aliyɔke ʋɔ bɛ, niigi masagi devei veeni zea, ga é li, é Ɓaɓilɔne ɠima nuiti paa. Gaamanɔ seeliai ma, é ɠɛni ma: «Mina Ɓaɓilɔne ɠima nuiti paa! Li ga ze masagi ʋɔ bɛ, nà ná-segi ʋoluʋɛ wo ma.» 25 Gaamago nɔ, Aliyɔke liini ga Daniyɛle masagi ʋɔ bɛ, é ɠɛ ma: «Masagi, gè zunui ta ɠaaʋɛ Zuda ɠɔɔ luɔiti saama, nii a zoo é ɗa-zegi ʋoluʋɛ wo.» 26 Masagi kpɔɛi zeɠeni, é ɠɛ Daniyɛle ma, nii daasei ge ʋɛɛni ga Ɓɛlɛtasaal: «Ɗa zoo è segi lɛ ga ze, nii gè bogai, ta poluʋɛ?» 27 Daniyɛle masagi wooɠaaʋoteni, é ɠɛ ma: «Dɔɔɠuzu vai nii masagi pɔ é gaaɠa, ɠima nu ɠila kpalaa ge la ná, ɓaa kpaamaazu zoɠo ɠila kpalaa, ɓaa molikula nu ɠila kpalaa, ɓaa somideɠa adɔɓɛɛ nu ɠila kpalaa, nii a zoo é naa lɛ ga ɗe. 28 Kɛlɛ masagi Neɓukadenɛzaal, GALAGI ɠa geeɠɔlɔgi zu nii é dɔɔɠuzu vaiti dɛɛzu. Tɔ ɠa é ʋelela ʋele vaiti dɛɛzu ga ɗe, ti ʋaazu ɠɛɛzu. Pɛtɛ deɠɛmu, ɗa-zegi ta kulakɛlɛmaiti è ti ɠaai, è ɠɛai ma ɲiizu. 29 Siɛgi zu è laani la, masagi, è tɔɔzeini ga ɠisiaa ʋelela ʋele vai zu. Názuʋɛ ɠa zɔi é dɔɔɠuzu vaiti dɛɛzu, é naa lɛɛni ga ɗe, nii é ʋaazu ɠɛɛzu. 30 Ni niima lɔɔɠuzu vai lɛɛʋɛ ga ze, é la ga ɠimala ɠa é sù, é leʋe nu vuluiti kpein tɔnɔi ʋa, kɛlɛ nii a kɛ ɗa-zegi ʋoluʋɛ lɛ ga ɗe, ta è ɗa-yiizoolɛ vai ɠwɛɛ. 31 «Ee, masagi, kulakɛlɛmai ʋɛtɛ nii è kaai: Vololiba wolai ɠɛni loni è ɠakalaʋɛ, maayikiai, é ɗa volo, é ɗa nu ɠaazuɓɔi, kɛʋelei wola maaluai. 32 Vololibai nɔungi ɠɛni ga zanu kitei, kakai ta zeeiti ti ɠɛni ga walii, kogi ta kpalaiti ti ɠɛni ga kɔlu ɓɔigi, 33 kɔɠɔiti ti ɠɛni ga kɔlui, kɔɠɔzapalagiti gilazuʋɛ ga kɔlui, gilazuʋɛ ga pɔlɔ ɠalai. 34 È yɛni wɛlɛzu ba, eyɛsu kɔtu ɠila ge ɓusɛ gizei ma, nu la vɔɔɠuni ba, é ʋaani, é loɠa vololibai ɠɔɠɔiti ba ti ga kɔlui ta pɔlɔ ɠalaiti, é ti zuɓulukpulu. 35 Doɠa ba laa ɠilagi nɔ zu, kɔlui ta pɔlɔ ɠalai, é ɓɔ kɔlu ɓɔigi ʋa, ta wali, ta zanugi, ti pɛ ti ɠɛni ga fufiligi fiilɛi lii la, eɠɛ molo ɓooloi siɛgi zu gaavɛɛzu la foɠoi. Vololibai ʋo gila kpalaa ge la mɔ ɠɛni ɠaani. Kɔtui nii ma é loɠani vololibai ʋa, naa ɠɛɛni ga gize wolai, é eteai pɛ daave.» 36 «Ɗa-zegi ɠɛni ga naa, masagi. Poluʋɛ ʋɛtɛ niina: 37 È wɔɔlɔʋɛ masagiti pɛ ba. Geeɠɔlɔgi zu ƓALAGI masadai vea è ya, ta zobogi, ta zɛbɛi, ta lɛbiyai. 38 É nuiti ti-lointi, ta dɔɓɔ zuaiti, ta wɔniiti puuʋɛ è yeezu. Ɗa ɠa è ga ti-maliɠii, ʋɛ nɔpɛ ti ná. Ɗa ɠa è ga nɔungi é ga zanugi. 39 Ɗa-masadai ʋoluma, masada ɠili ka wuzeɠe, nii sɛbɛi lɔiɗai ɗɔnɔi ʋa. Naa ʋoluma, masadai zaʋasiɛi nii é ga kɔlu ɓɔigi ɠɛʋelei, naa ɠa zeeli eteai zu ná pɛ. 40 Masadai naanisiɛi ɠa ʋaa, kpaai eɠɛ kɔlui, toɠa zei potogi zu. Eɠɛʋelei kɔlui a ɗa anii kpein golowolo la, é dɛɛvɛ, é galeɠale, naama masadai ɠa zɔɔma masadaiti golowolo, é ti lɛɛvɛ, é ti ɠaleɠale. 41 Ʋelei è pɛtɛgai la, vololibai ɠɔɠɔzapalagiti ta kɔɠɔ ɓeɠaiti kpɛtɛʋɛ ga penɛ ɠalai, ta kɔlui ti zupuai ga ɓɔɠɔ. Naa ʋoluʋɛ ɠa ga goolaama la ɠɛa naama masadai zu. Kɛlɛ zeeɠaaɓaa vai ta ɠa ɠɛ su ga kɔlui ɠɛʋelei, tɔɔzei è kɔlui ɠaaʋɛ supuai ta penɛ ɠalai. 42 Kɛlɛ kɔɠɔ ɓeɠaiti, ʋɛ kɔlui ta penɛ ɠalai ti zupuai ná, naa ɠa dɛɛzu ga naama masadai ɠilazuʋɛ ɠa zɛbɛ, ta gilazuʋɛ la zɛbɛa. 43 Naa ɠa dɛɛzu ɓalaa ga masagiti taɠili ʋa ga ti vulu ɓɔɠɔ ma, kɛlɛ naama minazeɠegiti ti la yɛga ma, eɠɛʋelei kɔlui ta penɛ ɠalai ta ɠilibai la ga yɛ ma la. 44 «Masagi naati ta-ziɛgiti su, geeɠɔlɔgi zu ƓALAGI ɠa masadai ta zei, nii é la ɠoloɠologa eyɛsu pɛ. Naama masadai la lɔa zii ɠili nɔpɛ ná-zobo bu eyɛsu ɠɔ. Naama masadai ɠa zɔɔma masadaiti koloɠolo, é ta-vai pɛ kpe, naa ʋolu toɠa yɛ ná eyɛsu ɠɔ, 45 ʋelei è kɔtui ɠaai la, é zeɠe gizei ma, nu yee nɔpɛ ge la zɔɔni ba, é ʋaa, é kɔlui ta kɔlu ɓɔigi, ta penɛ ɠalai, ta walii, ta zanugi ti galeɠale, é ti ɠɛ ga fufiligi. Masagi, GALAGI nii bɔɔlɔai, naa ʋelela ʋele vaiti dɛɛʋɛ ga ɗe, niiti ti ʋaazu ɠɛɛzu. Ɗa-zegi ɠa ga gaamai kulaai kɛlɛma, poluʋɛ nii gè dɛai ga ɗe, nu maanɛɛʋɛ é la da.» 46 Masagi Neɓukadenɛzaal laani zooi ma, é unpilɛ, é nɔkɔ Daniyɛle wu, é devei ve ga ti zalaɠaiti fe zea, ta vebɛaniiti niiti ti makugi nɛai. 47 Naa ʋolu é ɠɛni Daniyɛle ma: «Gaamazu wa-ƓALAGI ɠa bɔɔlɔai galagiti kpein ba, tɔ ɠa é ga masagiti ti-maliɠii. Tɔ ɠila kpe ka é dɔɔɠuzu vaiti kulazu kɛlɛma, tɔɔzei è zooga è dɔɔɠuzu vai nii ɠula kɛlɛma bɛ̀.» 48 Naa ʋoluma, masagi lɛbiya wolaiti feeni Daniyɛle ʋɛ, ta é faa ɓii mɔinmɔingaa ɠɛ bɛ. É toni ga kundiɠi wolai Ɓaɓilɔne you zɛʋɛi kpein unda, é kɛ ga Ɓaɓilɔne ɠima nuiti kpein ta-ɠundiɠi wolai. 49 Daniyɛle ná-maanɛɛnɛi maaʋele ma, masagi kundiɠi losuʋɛti kalivaani Sadalakeni ma ta Mesake, naa ʋɛɛ Aɓɛde-Nego ʋa Ɓaɓilɔne you zɛʋɛi ma. Daniyɛle ɠɛni masagi ná-koizuʋɛ.