1 Kings 20 (SUSU)
1 Arami mangɛ Ben Hadada naxa a xa sɔɔrie birin malan. Mangɛ tongo saxan nun firin nan nu e ya ma, soe nun sɔɔri ragisee nu na e yi ra. E naxa Samari rabilin, e fa gere ti e bɛ. 2 Na kui Ben Hadada naxa xɛɛrae xɛɛ Isirayila mangɛ Akabu xɔn. 3 A naxa a fala a bɛ, «A lanma i xa i xa gbeti, i xa xɛɛma, i xa ginɛ tofanyie, nun i xa die birin findi n gbe ra.» 4 Isirayila mangɛ naxa a yaabi, «Mangɛ, n bara findi i xa konyi ra, n bara n harige birin fi i ma.» 5 Na dangi xanbi mangɛ naxa xɛɛra gbɛtɛe xɛɛ a falafe ra, «Mangɛ Ben Hadada naxɛ, ‹A lanma i xa i xa gbeti, i xa xɛɛma, i xa ginɛ tofanyie, nun i xa die birin findi n gbe ra. 6 Tina yi waxati, n mixie xɛɛma nɛ i xɔnyi, e xa sa i xa banxi kui mato, a nun i xa mixie xa banxie, e xa se birin tongo naxan tide gbo i bɛ.›» 7 Isirayila mangɛ naxa taa kuntigie xili, a a fala e bɛ, «Wo xa a kolon, a yi mixi wama won tɔɔrɔfe nɛ. N nu bara a fala a bɛ a n nan n ma ginɛe, n ma die, n ma xɛɛma, nun n ma gbeti birin fima nɛ a ma. N mu nu tondixi na sese ra.» 8 Kuntigie nun ɲama birin naxa a yaabi, «I naxa i tuli mati a ra, i naxa a danxun.» 9 Na kui Akabu naxa a fala Ben Hadada xa xɛɛrae bɛ, «Wo sa a fala won ma mangɛ bɛ a a naxan singe fala, n bara tin na ra, kɔnɔ a naxan saxi na fari, n mu na rabama.» Xɛɛrae naxa gbilen na falade mangɛ Ben Hadada bɛ. 10 Ben Hadada naxa xɛɛrae xɛɛ mangɛ Akabu ma a falafe ra, «Xa n mu Samari xun nakana, sese mu lu yi taa kui fa, mixi nɔma naxan matongode a bɛlɛxɛsole ra, alae xa n danka.» 11 Kɔnɔ Isirayila mangɛ naxa a yaabi, «Sɔɔri naxan na sigafe gere sode, a mu lan a xa a yɛtɛ matɔxɔ, alɔ sɔɔri naxan bara gɛ gere sode.» 12 Ben Hadada to na wɔyɛnyi mɛ, a nu na bere minfe nɛ a nun mangɛ gbɛtɛe e xa leelee bun ma. A naxa a fala a xa sɔɔrie bɛ, «Won xɛɛ gere sode.» Na kui e naxa e ya rafindi Samari taa ma. 13 Na tɛmui namiɲɔnmɛ nde naxa a maso Isirayila mangɛ Akabu ra, a naxa a masen a bɛ, «Alatala naxɛ, ‹I yi sɔɔri gali to? To yati n e birin sama nɛ i sagoe, alako i xa a kolon a n tan nan na Alatala ra.›» 14 Akabu naxa a maxɔrin, «A fama na rabade nde saabui ra?» Namiɲɔnmɛ naxa a fala a bɛ, «Alatala naxɛ i fama na rabade gominae xa sɛgɛtalae nan saabui ra.» Akabu naxa a maxɔrin, «Nde findima e xa yarerati ra na gere kui?» A naxa a yaabi, «I tan.» 15 Na kui Akabu naxa gominae xa sɛgɛtalae malan, e findi mixi kɛmɛ firin mixi tongo saxan nun firin na. Isirayila ɲama naxan nu na e xanbi ra, e findi mixi wulu solofere nan na. 16 E naxa mini gere sode yanyi tagi. A lixi Ben Hadada nun a malima mangɛ tongo saxan nun firin nu na bere minfe e xa leelee bun ma. 17 Gominae xa sɛgɛtalae singe naxa mini gere sode. Mixie naxa a fala Ben Hadada bɛ, «Sɔɔrie bara mini Samari taa kui.» 18 A naxa e yaabi, «Xa na sɔɔrie fafe lanyi nan fende, xa na mu a ra e wama gere sode, wo xa e suxu kɔnɔ wo naxa e faxa de.» 19 Isirayila gominae xa sɛgɛtalae naxa mini, e nun Isirayila sɔɔri ɲama. 20 E to gere so, kankan naxa mixi nde faxa. Aramikae naxa e gi keren na, Isirayilakae fa bira e fɔxɔ ra. Arami mangɛ Ben Hadada fan naxa a gi a xa soe fari, a nun sɔɔri nde naxee nu na sɔɔri ragisee kui. 21 Isirayila mangɛ naxa mini, a Aramikae xa soee faxa, a e xa sɔɔri ragisee kana. Na findi nɛ gbaloe ra Aramikae bɛ. 22 Na namiɲɔnmɛ man naxa a maso Isirayila mangɛ ra, a a fala a bɛ, «I xa wakili, i xa fee rafala, barima tamuna Arami mangɛ man fama nɛ i gerede.» 23 Arami sɔɔrie naxa a fala e xa mangɛ bɛ, «Isirayilakae xa ala sɛnbɛ gbo geya nan fari. Na nan a toxi e won bɔnbɔxi. Xa won sa e gere fili nan ma nu, won nɔma nɛ e ra. 24 I naxan nabama, i xa na mangɛe ba naxee na i xa mixie ya ma, i fa gominae ti e ɲɔxɔɛ ra. 25 I xa sɔɔri gbɛtɛe fen sɔɔri faxaxie ɲɔxɔɛ ra, i xa soe nun sɔɔri ragisee fen a kanaxie ɲɔxɔɛ ra. Na tɛmui, won man sigama e gerede fili nan ma, won fama nɛ nɔde e ra a fanyi ra.» Mangɛ naxa na birin naba, alɔ e a fala a bɛ ki naxɛ. 26 Na ɲɛ igbilenyi, Ben Hadada naxa a xa sɔɔrie malan, a e xanin Afeki biri ra, e xa Isirayila gere. 27 Isirayilakae fan naxa e xa sɔɔrie malan, e fandɛ sɔtɔ, e siga e ralande. Isirayilakae to yonkin Arami ɲama ya i, e lu nɛ alɔ si gɔɔrɛ lanmadi firin Aramikae xa gboe xa fe ra. 28 Ala xa mixi naxa a maso Isirayila mangɛ ra, a a masen a bɛ, «Alatala xui nan yi ki: Aramikae to a fala a Alatala sɛnbɛ gbo geya nan fari a mu findixi ala ra fili tan ma, n e sama nɛ i sagoe, alako i xa a kolon n tan nan Alatala ra.» 29 E naxa yonkin e boore ya i xi solofere bun ma. Na tɛmui gere naxa fɔlɔ, Isirayilakae fa Arami sɔɔrie mixi wulu kɛmɛ faxa. 30 A dɔnxɔɛe naxa mini e gi ra Afeki tɛtɛ kui, kɔnɔ tɛtɛ fan yati naxa bira e ma, a mixi wulu mɔxɔɲɛn nun solofere faxa. Ben Hadada tan nu bara a gi, a sa a nɔxun konkoe nde kui. 31 A xa sɔɔrie naxa a fala a bɛ, «Muxu a mɛ nɛ, a Isirayilakae xa mangɛe bɔɲɛ fan. Muxu xa bɛki dugi xiri muxu tagi, muxu xa luuti xiri muxu xunyie sunnunyi tɔnxuma ra, muxu xa muxu yɛtɛ dɛntɛgɛ Isirayila mangɛ bɛ. Tɛmunde a diɲɛma i faxafe ma.» 32 E naxa bɛki dugi xiri e tagi, e luutie xiri e xunyie sunnunyi tɔnxuma ra, e fa e yɛtɛ dɛntɛgɛ Isirayila mangɛ bɛ, e fa a fala, «I xa konyi Ben Hadada bara i mayandi i naxa a faxa.» Akabu naxa e yaabi, «A man baloxi? N ngaxakerenyi nan a ra.» 33 Na mixie to na mɛ, e naxa a maɲɔxun fe fanyi na a ra. E naxa mangɛ yaabi, «Iyo, Ben Hadada i ngaxakerenyi nan a ra!» Akabu naxa e yamari, «Wo sa fa a ra.»Ben Hadada naxa mini a nu na dɛnnaxɛ, a siga Akabu yire. Akabu naxa a baki a xa sɔɔri ragise kui. 34 Ben Hadada naxa a fala a bɛ, «N taae ragbilenma nɛ i ma, n baba naxee ba i baba yi ra. I nɔma i xa makiti tide Damasi, alɔ n baba gbe to nu na Samari.» Akabu naxa a fala a bɛ, «Won xa saatɛ xiri, n fa i bɛɲin.» E to saatɛ xiri, a naxa a bɛɲin. 35 Namiɲɔnmɛ nde naxa a fala a ɲɛrɛ boore bɛ Alatala xui ra, «N bɔnbɔ.» Kɔnɔ a ɲɛrɛ boore mu tin a bɔnbɔde. 36 Na kui, a naxa a fala a ɲɛrɛ boore bɛ, «I to mu tinxi i tuli matide Alatala xa masenyi ra, yɛtɛ nde fama nɛ i faxade.» A to keli mɛnni, yɛtɛ naxa dutun a ma, a a faxa. 37 Na namiɲɔnmɛ naxa siga mixi gbɛtɛ fan yire, a a fala a bɛ, «N bɔnbɔ.» Na kanyi naxa a bɔnbɔ han a a maxɔnɔ. 38 Namiɲɔnmɛ naxa sa ti kira ra mangɛ nu dangima dɛnnaxɛ. A naxa a yatagi maxiri dugi nde ra a fi daaxi. 39 Mangɛ to dangi naa, namiɲɔnmɛ naxa a fala mangɛ bɛ a xui itexi ra, «N tan i xa sɔɔri, n nu na gere yire nɛ. Sɔɔri nde naxa mini gere ya ma, a fa won yaxui suxuxi nde taxu n na, a a fala n bɛ, ‹Yi xɛmɛ suxu gben. Xa a a ba i yi, i nii nan findima a sare ra, xa na mu i kɔbiri ba.› 40 Kɔnɔ n nu yanfaxi wali nde kui, na xɛmɛ suxuxi naxa nɔ a gide.» Mangɛ naxa a fala a bɛ, «I bara i yɛtɛ makiiti. A lanma i xa faxa.» 41 Na tɛmui namiɲɔnmɛ naxa dugi ba a yatagi ma, Isirayila mangɛ naxa a kolon fa namiɲɔnmɛ nde nan a ra. 42 A naxa a fala mangɛ bɛ, «I to bara i yaxui bɛɲin n naxan saxi i bɛlɛxɛ i, n mixi naxan natɔnxi, i nii nan findima a sare ra, i xa ɲama findima a xa ɲama sare nan na.» 43 Na kui Isirayila mangɛ naxa gbilen a xɔnyi Samari sunnunyi nun bɔɲɛ maɲaaxui kui.