1 Samuel 17 (SUSU)
1 Filisitakae naxa e xa sɔɔrie malan gere xili ma Efesi Damimi, Soko nun Aseka tagi Yudaya bɔxi ma. 2 Sɔlu nun Isirayila xa sɔɔrie fan naxa e malan, e sa yonkin Terebinti gulunba kui Filisitakae ya ra. 3 Filisitakae nu na geya yire sɛɛti keren, Isirayilakae fan nu na boore sɛɛti, gulunba na e tagi. 4 Filisitakae xa sɛnbɛma nde naxa mini, naxan nu xili Goliyati, a kuya mɛtiri saxan. 5 Sɔɔri xunyi makantase nu na a xun na, naxan yailanxi wure gbeeli ra. Kanke makantase wure gbeeli daaxi nu na a ma, naxan binyɛ lanxi kilo tongo senni ma. 6 Sanyi makantase wure gbeeli daaxi nu na a sanyie ma, tanbɛ wure gbeeli daaxi fan nu gbakuxi a fari. 7 A xa tanbɛ nu yailanxi wuri kuye ra naxan xungbo alɔ mabɔɛ xa wuri, dugi masɔxɔ se. A xa tanbɛ ɲɔɛ nu yailanxi wure ra, a xa binyɛ kilo solofere. A xa makantase xungbe nu na mixi nde yi ra naxan nu tixi a ya ra. 8 Goliyati naxa ti Isirayila xa sɔɔrie ya ra, a a fala e bɛ a xui itexi ra, «Munfe ra wo tixi gere ki ma? Filisitaka nan n na, Sɔlu xa konyie nan wo tan na. Wo mixi keren sugandi wo ya ma, a xa fa, muxu firin xa gere. 9 Xa a nɔ n na, muxu findi wo xa konyie ra, muxu xa wali wo bɛ. Kɔnɔ xa n tan nɔ a ra, wo fan findi muxu xa konyie ra, wo xa wali muxu bɛ.» 10 Na Filisitaka naxa a fala, «To n bara yi gere mɔɔli ti wo bɛ. Wo mixi keren sugandi, muxu xa fa gere.» 11 Sɔlu nun Isirayila xa sɔɔrie to na masenyi mɛ, e naxa gaaxu ki fanyi ra. 12 Dawuda baba findixi Yisayi Efiramika nan na, naxan nu na Bɛtɛlɛɛmu Yuda bɔnsɔɛ xa bɔxi ma. Di xɛmɛ solomasaxan nan nu na a yi ra. Sɔlu xa waxati, a nu bara fori. 13 Yisayi xa di saxan singee nu biraxi Sɔlu fɔxɔ ra gere kui. E xilie nan ya: di singe Eliyabi, di firin nde Abinadabo, di saxan nde Sanma. 14 Dawuda nan nu na e birin xanbiratoe ra. Na nan a ra, Dawuda taara saxanyie to siga Sɔlu yire gere xa fe ra, 15 Dawuda nu luma siga ra Sɔlu yire, a man nu fa gbilen a baba Yisayi xɔnyi xurusee dɛmadonfe ra Bɛtɛlɛɛmu. 16 Xi tongo naani bun ma, na Filisitaka nu minima nɛ Isirayilakae ya i gɛɛsɛgɛ nun nunmare. 17 Na tɛmui Yisayi naxa a fala Dawuda bɛ, «Yi donse magilinxi nun yi taami fu xanin mafuren i taarae xɔn ma, e yonkinma dɛnnaxɛ. 18 I xa yi xiɲɛ xuti fu fan xanin e xa yarerati xɔn ma. I taarae xun mato a ra, i xa fa n kunfa ba. 19 E na Sɔlu nun Isirayila xa sɔɔri birin fɔxɔ ra Terebinti gulunba kui, Filisitakae gerefe ra.» 20 Dawuda naxa kurun subaxɛ ma. A to xurusee taxu mixi nde ra, a naxa a xa kote tongo, a siga a baba xa yaamari ra. A to so Isirayila yonkinde, a a li nɛ sɔɔrie nu na minife gere xili ma e xui itexi ra. 21 Isirayilakae nun Filisitakae nu tixi gere ki ma e boore ya i. 22 Dawuda naxa a xa kote lu kote kantɛ yi ra, a fa a gi a siga sɔɔrie yire. A fɛfɛ so, a naxa a taarae xɛɛbu. 23 E nu wɔyɛnfe tɛmui naxɛ, Filisitakae xa sɛnbɛma naxa mini. Gadika nan nu a ra, naxan nu xili Goliyati. A naxa a xa masenyi kerenyi ti Dawuda ya xɔri. 24 Isirayilakae to na sɛnbɛma to, e naxa e magbilen e xanbi xanbi ma gaaxui bɛ. 25 E nu a fala e boore bɛ, «Wo bara a to mini ra? A faxi Isirayila nan tun maberede. Xa Isirayilaka nde sa nɔ yi faxade, Sɔlu naafuli gbegbe nan fima na kanyi ma, a a xa di ginɛ fan fi a ma, a man duuti fe bama nɛ a xa denbaya xun ma Isirayila bɔxi ma.» 26 Dawuda naxa mixi ndee maxɔrin a fɛ ma, «Naxan na yi Filisitaka faxa a fa yaagi ba Isirayila ma, munse rabama na kanyi bɛ? Pe, nde na yi Filisitaka gaantare ra, naxan na Ala Kisi Kanyi xa sɔɔrie maberefe?» 27 Ɲama naxa a yaabi, e fe fala a bɛ naxan nabama mixi bɛ naxan na Filisitaka faxama. 28 Dawuda taara Eliyabi to na wɔyɛnyi mɛ, a naxa xɔnɔ a xunya ma. A naxa a fala a bɛ, «Munse i rafaxi be? I xurusee luxi nde yi ra gbengberenyi ma? N i kolon a fanyi ra. Yɛtɛ igboe nan i ra, i tan fuyante. I faxi sunbude gere nan na?» 29 Dawuda naxa a fala, «N munse rabaxi? N mu maxɔrinyi xa tun tixi?» 30 Na kui a naxa a kobe so a taara ra, a man naxa mixi gbɛtɛ maxɔrin na fe ma. E fan naxa na yaabi kerenyi fala a bɛ. 31 Na mixie to Dawuda xa masenyi fala Sɔlu bɛ, Sɔlu naxa a xili. 32 Dawuda naxa a fala Sɔlu bɛ, «Mixi yo naxa gaaxu yi Filisitaka ya ra. N tan yati, i xa konyi, n a gerema nɛ.» 33 Sɔlu naxa a yaabi, «I mu nɔma yi Filisitaka gerede. Dimɛdi nan i ra. A tan bara mɔ gere fe kui kabi a fonike tɛmui.» 34 Dawuda naxa a fala Sɔlu bɛ, «N tan i xa konyi, n tan nan n baba xa xurusee dɛmadonma ra. Wula sube alɔ yɛtɛ na fa n ma xuruse nde suxude, 35 n a kerima nɛ, n a bɔnbɔ han n na xuruse ba a dɛ i. Xa a a ya rafindi n ma, n a suxuma a kɔn xabe nan ma, n a faxa. 36 I xa konyi to fata yɛtɛ nun wulai sube bɔnbɔde na ki, n na mɔɔli fan nabama nɛ yi Filisitaka sunnatare ra, barima a Ala Kisi Kanyi xa sɔɔrie maberema.» 37 Dawuda man naxa a fala, «Alatala naxan n natanga yɛtɛ nun wulai sube ma, a fama n natangade yi Filisitaka fan ma.» Na kui, Sɔlu naxa a yaabi, «Siga, Alatala xa lu i sɛɛti ma.» 38 Sɔlu naxa a xa makanta see ragoro Dawuda ma, a xa sɔɔri xunyi makantase wure gbeeli daaxi, a nun a kanke makantase. 39 Dawuda naxa Sɔlu xa santidɛgɛma ragoro a tɛɛ kui, naxan nu xirixi a tagi, kɔnɔ a fɛfɛ ɲɛrɛ fɔlɔ a mu nɔ, barima a mu darixi na mɔɔli ra. Na kui a naxa a fala Sɔlu bɛ, «N mu nɔma sigade yi kanta see ra n ma, barima n mu darixi a ra.» Dawuda naxa na kanta see birin ba a ma. 40 A naxa a xa yisuxuwuri tongo, a gɛmɛ manɔxunxi suuli fen fole kui, a e sa a xa gbɔnfɔɛ kui. A naxa siga na Filisitaka xili ma, a xa laati suxuxi a yi ra. 41 Filisitaka naxa a makɔrɛ Dawuda ra, a xa kanke makantase xungbe xaninma tixi a ya ra. 42 A to Dawuda to, a fonike tofanyi na a ra, a naxa yo a ma. 43 Filisitaka naxa a fala Dawuda bɛ, «Pe, bare nan n na, i to fama n gerede wuri ra?» A naxa Dawuda danka a xa alae xili ra, 44 a fa a fala a bɛ, «Fa be, n i sube soma xɔnie yi ra naxee ɲɛrɛma koore ma, a nun subee naxee na wula i.» 45 Dawuda naxa a yaabi, «I tan fafe n gerede santidɛgɛma nun tanbɛ mɔɔli firin nan na. N tan i gerema Isirayila xa sɔɔrie Marigi Alatala nan xili ra, i naxan maberema. 46 To Alatala i sama nɛ n bɛlɛxɛ. N i bɔnbɔma nɛ, n i xunyi bolon, n Filisitakae binbi fima nɛ xɔnie nun sube xaaɲɛe ma. Na tɛmui, duniɲa birin a kolonma nɛ a Ala na Isirayila fɔxɔ ra. 47 Yi ɲama birin fama a kolonde a Alatala mu mixi rakisima santidɛgɛma nun tanbɛ saabui ra. Mixi kisima Alatala nan saabui ra, naxan wo sama muxu bɛlɛxɛ.» 48 Filisitaka to siga fɔlɔ Dawuda ma, Dawuda naxa a gi keren na e nun Filisitaka xa naralan. 49 A naxa a bɛlɛxɛ ragoro a xa gbɔnfɔɛ kui, a gɛmɛ keren tongo, a woli a xa laati ra. Gɛmɛ naxa na Filisitaka gɔnɔ a tigi ma, a a xun konkota bɔɔ. A naxa bira a yatagi ma bɔxi. 50 Dawuda sɛnbɛ gbo Filisitaka bɛ na ki nɛ, a a faxa laati nun gɛmɛ keren peti ra santidɛgɛma xanbi. 51 Dawuda naxa a gi a siga na Filisitaka saxi dɛnnaxɛ, a Filisitaka xa santidɛgɛma ba a tɛɛ i, a a faxa a ra, a a xunyi bolon a dɛ i.Filisitakae to a to e xa sɛnbɛma bara faxa, e naxa e gi. 52 Isirayilakae nun Yudakae naxa e xui ramini, e fa Filisitakae keri gulunba fɔlɛ, han Ekiron taa naadɛ ra. Filisitaka binbie nu saxi kira xɔn kelife Saarayimi han Gati nun Ekiron. 53 Isirayilakae to gɛ Filisitakae keride kira xɔn ma, e naxa gbilen nee yonkinde, e e xa see xanin. 54 Dawuda naxa na Filisitaka xunyi xanin Darisalamu, a a xa geresose ragata a yɛtɛ xa kiri banxi kui. 55 Sɔlu to Dawuda to sigafe ra na Filisitaka gerede, a naxa a xa sɔɔri mangɛ Abeneri maxɔrin, «Nde xa di na yi sɛgɛtala ra?» Abeneri naxa a yaabi, «Mangɛ, n mu na kolon feo.» 56 Mangɛ naxa a yamari, «I xa a kolon naxan xa di na yi sɛgɛtala ra.» 57 Dawuda to gbilen kelife na Filisitaka faxade, Abeneri naxa a xanin Sɔlu yire. Filisitaka xunyi nu suxuxi Dawuda bɛlɛxɛ. 58 Sɔlu naxa a fala a bɛ, «N ma di, nde na i baba ra?» Dawuda naxa a yaabi, «I xa konyi Yisayi Bɛtɛlɛɛmuka xa di nan n na.»