1 Samuel 17 (YAPE)
1 Me mu’ulung e pi Filistine nga Sokoh ni ngranod ko mael, nib binaw ni bay u lan yu Judah; rabad ra pired nga bangi ban’en ni kanog yu Efes Dammim ngay, ni bay u thilin yu Sokoh nge yu Azekah. 2 Me yib Saul nge piyu Israel ngarbad ra pired ko loway ni Elah, ni aram e gin nra ngongliyed rogorad riy ni ngar chamgad ngak e pi Filistine. 3 Me k’af e pi Filistine u daken reb e burey me k’af piyu Israel u daken reb, ni bay ba loway u thilrad. 4 Me yib be’ nib mo’on ni Goliath fithingan ko gin be par e salthaw rok e pi Filistine riy, ni be’ ko binaw nu Gath, nma non e pi Filistine nga daken, ni be’ nib pag e mereb e fit n’umngin 5 nike tay ba urwach nib bronze nga lolugen, ma ke yon’ madan e mael nga daken ni bronze ni gonap’an e 125 e pawn tomalngin. 6 Ma tungun ay e ke ing nga bang i ban’en nni ngongliy ko bronze, ma ke yin’ nga pon ba sarey nib bronze. 7 Ma sarey rok e bod dub’agin fa ley i wasey ni bay ko fen e mulifith mad, ma nguwelen e re sarey nem nib wasey e gonap’an e ragag nge lal e pawn tomalngin. Ma bay ba salthaw nib m’on rok ni be fek e shield rok Goliath. 8 Me yib i sak’iy Goliath nge tolul ngak piyu Israel ni be ga’ar, “Mang e gimed be rin’ u wur, kam k’afgad ni gimed be finey e mael? Gimed e pi sib rok Saul nir, i gag e gu ba Filistine! Mu turguyed reb e pumo’on u fithik’med nge yib nggu chamgow. 9 Fa’anra gel nge li’eg nggum’, ma gamad mang sib romed; machane fa’anra gag e gu gel nggu li’ ngem’, mi gimed mang sib romad. 10 Ere yib be’ e chiney ko salthaw nu Israel ngaray nggu chamgow, mu guyed be’ nge yib ya dagur rus ngomed!” 11 Fa’ani rung’ag Saul nge salthaw rok e pi thin nem miyad rus. 12 David e ba pagel ni fak Jesse, nib Efrath ni be’ ko fare binaw nu Bethlehem u Judah. Mi Jesse e meruk e pagel ni fak, ma ngiyal’ ni ba’aram ni pilung Saul e ke pilibthir Jesse. 13 Ma dalip e pumo’on ni fak Jesse ni tin th’abi ilal e ra uned ngak Saul ko mael. Bin th’abi ilal e Eliab, ma bin migid e Abinadab, ma bin dalip e Shammah. 14 Mi David e th’abi bitir, fa dalip nem i walagen ni yad ba ilal ngak e nap’an ni yad bay rok Saul, 15 ma bayi munmun me sul David nga Bethlehem nge gafaliy e saf rok e chitamngin. 16 Me par Goliath ni gubin e kadbul nge blayal’ ni aningeg i ragag e rran ni be th’ab lungun nga daken yu Israel. 17 Me reb e rran me ga’ar Jesse ngak David, “Mfek ba tutuw e pi grain ney ni kan urfiy nge ragag yal’ i flowa ni ba’aray, ma ggurnag ngam man mpi’ ngak pi walagem ko gin bay e salthaw riy. 18 Ma ga fek e ragag yang i chis ni ba’aray i yan ngak e en ni pilungen e salthaw. Ma ga nang salpen pi walagem, ma ga fek ban’en i yib ni nge dag ni kam guyrad ma kabfel’ rogorad. 19 I Saul ni Pilung, nge pi walagem, nge urngin piyu Israel e yad bay ko fare loway nu Elah ni yad be mael e pi Filistine.” 20 Me od David nri kakadbul u reb e rran riy, me tay be’ ni nge guy e saf, me fek fapi ggan nge yan, ni bod rogon nike yog Jesse ngak. Ma nap’an ni taw ko gin ke yan i par e salthaw ngay, ma aram e fini be yan piyu Israel ko gin ngar k’afgad riy ni fan ko mael, ma yad be tolul nrogon ni yima rin’ ko ngiyal’ ni nga ni yan ko mael. 21 Pi salthaw rok e pi Filistine nge piyu Israel e ranod ra k’afgad nga tagil’rad nra baraba’ ma ba sap ngak baraba’. 22 Me yani tay David fapi ggan ngak reb e ga’ ko salthaw ni ir e mmil fan e chugom ko salthaw ngak, me mil i yan ko gin kan k’af riy, me yan ngak pi walagen nge fith salaprad. 23 Ma nap’an ni be non ngorad, me yib Goliath nga m’on nge yog ni nge yan be’ u Israel ngak ngar chamgow, ni bod ni i rin’. Me rung’ag David e thin ni be yog. 24 Fa’ani guy piyu Israel Goliath, miyad mil ni kar rusgad. 25 Me lungurad, “A mu guyed! Mu telmed ko pong ni be tay! En nra li’ e ra fal’eg e en ni pilung rogon, ra pi’ fak ngak nge mang le’engin, me par ndab ki pi’ e girdi’ nu tabinaw rok urngin e tax ni yibe pi’.” 26 Me fith David e pi salthaw ni yad ba chugur ngak ni ga’ar, “Fa’anra li’ be’ e re Filistine nem nge chuweg e tamra’ rok yu Israel ma mang e yira pi’ ngak? Ya mini’ e re Filistine nem ni be’ nde nang Got ni be darifannag e salthaw rok Got ni be par nib fos?” 27 Miyad yog ngak e n’en ni yira pi’ ngak e en nra li’ Goliath. 28 Mi Eliab, ni bin th’abi ilal i walagen David e rung’ag ni be non David ngak fapi pumo’on. Me puwan’ ngak ni ga’ar, “Mang e ga be rin’ u roy? I mini’ e be gafaliy fapi saf rom ni bay u daken e ted? Gab ufanthin ma gab talanglang! Kemus ni kamub ni ngam guy boch e cham!” 29 Me ga’ar David, “Be mang e kug rin’? Ra gu fith ta’ab bugithin ma ba kireb?” 30 Miki sap ngak be’ ngki fith fare bugithin ngak, ma gubin yay nra fith be’ ma ku aram rogon ni yira fulweg ngak. 31 Ma boch e girdi’ e rrung’aged e tin keyog David miyad weliy ngak Saul, me pi’ Saul e thin nge yib ngak ni nge yan i guy. 32 Me ga’ar David ngak Saul, “Pilung rog, susun e dariy be’ ni nge rus ko re Filistine nem! Bay gu wan ngak nggu chamgow.” 33 Me ga’ar Saul, “Dangay, uw rogon ni ngam cham ngak? Ya gur e ka gab bitir, me ir e n’umngin nap’an e yafos rok nike un ko salthaw ke mada’ ko chiney!” 34 Me ga’ar David, “Pilung rog, gu ma gafaliy e saf rok e chitamag. Ma yugu ra yib ba layon ara ba bear i k’ad reb i pifak e saf nge fek, 35 mu gu lek nggu cham ngak, mu gu fek fare pifak e saf rok. Ma fa’anra cheal fare layon fa fare bear ngog, mu gu thiy pa’ag nga k’angan nggu li’ ngem’. 36 Kug li’ boch e layon nge bear, ma ku irera’ e n’en ni gu ra rin’ ko re Filistine nem ni be’ nde nang Got, ma be darifannag e salthaw rok Got ni be par nib fos. 37 I SOMOL e ke ayuweg e pogofan rog u pa’ e layon nge bear, ere ku bayi ayuwegneg u pa’ e re Filistine nem.”Me ga’ar Saul, “Kefel’, mman, mi SOMOL e nge un ngom ngam marow.” 38 Me pi’ madan e mael rok ngak David ni nge chuw ngay, me fek ba urwach nib bronze nge tay nga lolugen David, me tay ba madan e mael ni wasey nga daken. 39 Me m’ag David e saydon rok Saul nga daken fare mad ni wasey ni ka non’ nga daken me guy rogon ni nge yan, ma dabiyag, ya de mecham rok. Me ga’ar ngak Saul, “Dabiyag ni gu cham ni bay e pin’ey u dakenag. Ya de mecham rog.” Ma aram me chuweg u daken ni gubin. 40 Me fek e sog rok, ni sog nma fek e girdi’ nma gafaliy e saf, me feng lal i malang nib pach downgin u lan e lul’ nge yin’ ngalan bochi tutuw ni fen. Me ngongliy rogon e gawul rok me yan ni ngar chamgow Goliath. 41 Me yib Goliath i yib ngak David, ma fa’anem nma fek e shield rok Goliath e bay nga m’on rok. Ma be chugur i yib, 42 fini guy David ni bfel’ rogon, me minmin u wan’ ya kemus ni bochi pagel ni bfel’ ya’an ni girdi’. 43 Me ga’ar ngak David, “Mog, gub pilis ni kam fek e ley nir e ren i yib ngog?” Me tolul nga daken David ni be bucheg wa’athan ni birok e got e be yog nga fithingan. 44 Me non ngak David ni ga’ar, “Moy, ya ke mudugil ni nggu pi’ dowam ngak e arche’ nge gamanman ngar longuyed.” 45 Me fulweg David ni ga’ar, “Kam fek e saydon ni yima rugoy nge sarey ni yima yin’, machane gag e ku gub ngom u fithingan SOMOL ni Gubin ma Rayag Rok, ni ir e Got rok e salthaw nu Israel ni ga be darifan nagrad. 46 Daba’ e nge pi’em SOMOL nga pa’ag; bay ggel ngom, mu gu th’ab k’angam nggu luf lolugem, mu gu pi’ downgin e salthaw ko pi Filistine ngak e arche’ nge gamanman ngar longuyed. Ma bayi nang ga’ngin e fayleng ni yu Israel e bay ba Got rorad, 47 ma urngin e girdi’ ni bay u roy e bay ra guyed ni de t’uf rok SOMOL e saydon nge sarey ni nge ayuweg e girdi’ rok ngay. Ya ma gel ko mael, ma bayi pi’med ni gimed gubin nga pa’mad.” 48 Me yan Goliath i yan ngak David bayay, me mil David nib machreg i yan ko gin nike k’af e pi Filistine riy ni ngar chamgow. 49 Me yip David pa’ ngalan fachi tutuw rok nge fek reb e malang, me tay ko gawul rok nge pag ngak Goliath. Me aw nga peri’ nge bilig, me thig Goliath nga but’ nib palpal. 50 Ere David e de fek e saydon, me li’ Goliath nga ba gawul nge ba malang! 51 Me mil i yan ngak, nge yan i sak’iy nga to’oben, me girengiy e saydon rok Goliath u tafen, me th’ab k’angan nge luf lolugen nge thang e fan rok.Fa’ani guy e pi Filistine nike yim’ e en ni ur nonod nga daken, miyad mil. 52 Me sak’iy e salthaw nu Israel ngu Judah ni kar tolulgad miyad tuluf e pi Filistine ngar mada’gad nga Gath nge fapi garog nu Ekron. Pi Filistine nem e u ra thiggad nga but’ ni kar maad’adgad u kanawo’ ni sor nga Shaaraim nge mada’ nga Gath nge nga Ekron. 53 Ma nap’an e sul piyu Israel ko molol’og ni ur ted ko pi Filistine, ma kar gachowriyed e chugum ni immoy ko gin i par e pi Filistine riy. 54 Me fek David lolugen Goliath i yan nga Jerusalem me cha’riy talin e cham rok Goliath u lan e tent rok. 55 Fa’ani guy Saul David nike yan ni ngar chamgow Goliath, me fith Saul ngak Abner ni pilungen e salthaw rok ni ga’ar, “Abner, i mini’ e re pagel nem?”Me fulweg Abner ni ga’ar, “Pilung rog, da gu nang.” 56 Me ga’ar Saul ngak, “Mman ngam guy rogon ngam nang ko mini’.” 57 Fa’ani sul David ko gin ni be par e salthaw nu Israel riy nga tomuren nike li’ Goliath, me fek Abner David i yan ngak Saul. Ma kabay lolugen Goliath u pa’ David ni be fek i yan. 58 Me fith Saul ngak ni ga’ar, “Fare pagel, i gur mini’?”Me fulweg David ni ga’ar, “I gag be’ ni fak Jesse nu Bethlehem, ni tapigpig rom.”