Genesis 37 (SUSU)
1 Yaxuba sabati nɛ Kanaan bɔxi ma, a baba nu na dɛnnaxɛ. 2 Yaxuba bɔnsɔɛ xa taruxui nan ya. Yusufu, naxan xa simaya nu bara ɲɛ fu nun solofere li, a nu xurusee nan kantama a nun a taarae, nun a baba xa ginɛe Bila nun Silipa xa die. Yusufu nu a taarae xa fe ɲaaxie dɛntɛgɛ sama a baba bɛ. 3 Yusufu nan nu rafan Isirayila ma dangi a xa di birin na, barima a tan bari a xa xɛmɛforiɲa nan kui. Na kui a naxa donma kuye tofanyi fi a ma. 4 Yusufu taarae naxa a kolon e xunya nan nafan e baba ma dangi e birin na. E naxa a raɲaaxu fɔlɔ, e mu nu wɔyɛn fanyi falama a bɛ kɔrɛ. 5 Na tɛmui Yusufu naxa xiye nde sa. A to na iba a taarae bɛ, e naxa a raɲaaxu dangife a singe ra. 6 A naxa a fala e bɛ, «Wo tuli mati n ma xiye ra, n naxan saxi. 7 Won birin nu na xɛ nan ma mɛngi raxiride. Na nan lan, n ma mɛngi xiri naxa keli, a ti. Mɛngi xiri naxee nu suxuxi wo tan yi ra, e naxa n gbe xiri rabilin, e birin fa e kuntin n ma xiri bun.» 8 A taarae naxa a maxɔrin, «Pe, i wama findife muxu xa mangɛ nan na, alako i xa nu muxu yamari?» E naxa a raɲaaxu dangife a singe ra a xa xiye nun a xa masenyi xa fe ra. 9 Yusufu to xiye gbɛtɛ sa, a naxa na fan iba a taarae bɛ. A naxa a fala e bɛ, «N man bara xiye sa. Soge, kike, nun tunbui fu nun keren nu na n bun ma.» 10 A naxa na xiye tagi raba a baba nun a taarae bɛ. A baba naxa xaaɲɛ a ma, a fa a fala a bɛ, «I xiye naxan saxi yi ki, a findixi xiye mɔɔli mundun na? I waxi nɛ i nga, i taarae, nun n tan, muxu xa fa muxu igorode bɔxi ma i bɛ?» 11 A taarae naxa bira a tɔɔnɛ fe fɔxɔ ra, kɔnɔ a baba naxa a ɲɛngi sa a xiye xɔn ma. 12 Yusufu taarae naxa siga Sikemi e baba xa xurusee dɛmadonde. 13 Isirayila naxa a fala Yusufu bɛ, «I taarae bara siga xurusee dɛmadonde Sikemi. N naxan nabama, n xa i xɛɛ e xɔn ma.» Yusufu naxa a yaabi, «Awa.» 14 Isirayila naxa a masen a bɛ, «Siga mafuren i xa sa a mato xa i taarae mu furaxi, xa se mu xurusee fan toxi alako i xa fa na dɛntɛgɛ sa n bɛ.» A naxa a xɛɛ keli Hebiron lanbanyi sigafe ra Sikemi. 15 Xɛmɛ nde naxa Yusufu to Sikemi bɔxi ma, a na ɲɛrɛfe wula i. Na xɛmɛ naxa a maxɔrin, «I munse fenfe?» 16 A naxa a yaabi, «N na n taarae nan fenfe. Yandi, a fala n bɛ e na xurusee dɛmadonfe dɛnnaxɛ.» 17 Na xɛmɛ naxa a fala a bɛ, «E mu na be. N bara e xui mɛ a fala ra e xa siga Dotan.» Na kui Yusufu naxa bira a taarae fɔxɔ ra han a sa e li Dotan. 18 E to sa a to yire makuye, e naxa lan a ma e xa a faxa. 19 E nu fa a fala ra e boore bɛ, «Yi xiye sa mangɛ nan na fafe yi ki. 20 Wo fa be, won xa a faxa, won xa a ragoro kɔlɔnyi nde kui. Won nɔma a falade sube xaaɲɛ nde bara a ibɔɔ. Na tɛmui won fama a kolonde a xa xiye findima a bɛ fe naxan na.» 21 Ruben to na mɛ, a naxa a ba e yi ra yi masenyi ra, «Won naxa a faxa de. 22 A mu lanma wo xa a wuli ramini. Wo xa a ragoro yi kɔlɔnyi kui naxan na yi gbengberen yire. Mixi yo naxa a bɛlɛxɛ din a ra.» A nu wama a bafe nɛ e yi ra alako a xa nɔ a ragbilende a baba xɔn. 23 Yusufu to a taarae yire li, e naxa a xa donma kuye tofanyi rate a ma. 24 E naxa Yusufu ragoro kɔlɔnyi nde kui, ye mu nu na naxan kui. 25 Na dangi xanbi, e nu na e dɛgefe tɛmui naxɛ, e naxa Sumayila di ndee to fa ra kelife Galede. E nu na surayi, seri, nun labundɛ xaninfe Misira bɔxi ma ɲɔxɔmɛe fari. 26 Yuda naxa a masen a xunyae bɛ, «Won na won xunya faxa gundo kui, na munse fanma won tan ma? 27 Wo fa, won xa a mati Sumayila bɔnsɔɛ mixie ma. Won naxa a faxa, barima won xunya na a ra. Won wuli keren fasɛ keren.» A xunyae birin naxa tin a xa masenyi ra. 28 Na Madiyan yulɛe to e yire li, Yusufu taarae naxa a rate kɔlɔnyi kui, e fa a mati nee ma kɔbiri kole mɔxɔɲɛn na. Na yulɛ naxee fatanxi Sumayila bɔnsɔɛ ra, nee naxa Yusufu xanin Misira bɔxi ma. 29 Na dangi xanbi Ruben naxa gbilen kɔlɔnyi yire Yusufu fɔxɔ ra, kɔnɔ a mu a li naa. A naxa a xa donma birin ibɔɔ a ma sunnunyi kui. 30 A naxa gbilen a xunyae yire, a a fala e bɛ, «Yusufu mu na yire won na lu dɛnnaxɛ, n fa munse rabama kɔrɛ?» 31 E naxa si keren faxa, e fa Yusufu xa donma kuye tofanyi maturuxun na sube wuli. 32 Na xanbi, e naxa na donma kuye tofanyi xanin e baba xɔn ma. E naxa a fala a bɛ, «Muxu bara yi to. Yi donma mato ba xa i xa di nan gbe a ra.» 33 Yaxuba naxa na donma kolon, a fa a fala, «N ma di xa donma na a ra! Wula sube xaaɲɛ nde bara n ma di Yusufu faxa! A bara a ibɔɔ!» 34 Yaxuba naxa a xa donma ibɔɔ a ma sunnunyi kui. A naxa sunnun dugi ragoro a ma, a a xa di ɲɔn fe raba xi wuyaxi. 35 A xa di xɛmɛe nun a xa di ginɛe naxa fe birin naba a bɛ alako sunnunyi xa ba a ma, kɔnɔ Yaxuba mu dundu. A naxa a fala, «N nan n ma di xa sunnunyi xaninma han n sa a lima tɛmui naxɛ aligiyama.» Yaxuba naxa wa a xa di bɛ. 36 Madiyankae to Misira li, e naxa Yusufu mati Potifari ma, naxan findixi Misira mangɛ kantamixie xunyi ra.