Genesis 31 (SUSU)
1 Na tɛmui Yaxuba nu bara Laban xa di xɛmɛe xui mɛ e naxan falama, «Se naxan birin findixi won baba gbe ra, Yaxuba bara a birin tongo. Na nan a toxi a bara findi banna mixi ra.» 2 Yaxuba yati naxa a kolon, a mu rafan Laban ma sɔnɔn alɔ singe. 3 Alatala naxa a masen Yaxuba bɛ, «Gbilen i babae nun i baribooree xa bɔxi ma i kelixi dɛnnaxɛ. Won birin na a ra.» 4 Yaxuba naxa Raxele nun Leya xili. E nu na a xa xurusee dɛmadonfe. 5 A naxa a fala e bɛ, «N bara a kolon n mu rafan wo baba ma alɔ singe, kɔnɔ n baba Marigi Alatala bara hinnɛ n na. 6 Wo a kolon yati n bara wali wo baba bɛ n sɛnbɛ ra. 7 A bara n madaxu n wali sare masarafe dɔxɔ fu ra, kɔnɔ Ala mu tin a xa fe ɲaaxi raba n na. 8 Xa wo baba fa a fala, ‹Katunyi na xuruse naxee ma, nee nan findima Yaxuba gbe ra,› xuruse birin di barima naxee makatunxi. Xa wo baba fa a fala, ‹Sarinyi na xuruse naxee ma, nee nan findima Yaxuba gbe ra,› xuruse birin di barima sarinyi na naxee ma. 9 Ala bara wo baba xa xurusee ba a yi ra, a naxa e fi n tan ma.» 10 «Yi xurusee nu tema e boore ma tɛmui naxɛ, n bara a to xiye kui, xuruse xɛmɛ naxee texi xuruse ginɛe ma, sarinyi nun katunyi na e birin ma. 11 N ma xiye kui, Ala xa malekɛ naxa n xili, ‹Yaxuba›. N naxa a ratin, ‹N tan nan ya.› 12 A naxa a masen, ‹I ya rakeli, i xa a mato. Xuruse xɛmɛ naxee birin texi xuruse ginɛe ma, sarinyi nun katunyi na e ma, barima Laban naxan birin nabaxi i ra, n na toxi. 13 N tan nan na Ala ra naxan mini i ma Beteli, i gɛmɛ tixi tɔnxuma ra dɛnnaxɛ. Mɛnni i bara laayidi tongo n bɛ. Yakɔsi, keli yi bɔxi ma. I xa siga bɔxi ma i barixi dɛnnaxɛ.›» 14 Raxele nun Leya naxa Yaxuba yaabi, «Muxu baba mu kɛ yo luxi muxu tan bɛ. 15 Xɔɲɛ xa mu na muxu ra muxu baba xɔnyi? A bara muxu mati, a man bara muxu xa kɔbiri fan don. 16 Ala harige naxan birin baxi muxu baba yi ra, a gbilenma nɛ muxu ma a nun muxu xa die. Yakɔsi Ala fe naxan birin masenxi i bɛ, na birin naba.» 17 Yaxuba naxa a xa ginɛe nun a xa die baki ɲɔxɔmɛe fari. 18 A naxa a xa xuruse nun a harige birin xanin, a naxan sɔtɔ Padan Arami sigafe ra a baba Isiyaga xɔnyi Kanaan bɔxi ma. 19 Laban to siga a xa xurusee xabe maxabade e ma, Raxele nu bara a xa kuyee muɲa. 20 Yaxuba fan Laban Aramika mayanfa nɛ, barima a siga nɛ a mu ɲungui rabira a ma. 21 Yaxuba naxa a gi, a nun se naxan birin findi a gbe ra. A to dangi Efirati xure ra, a naxa siga Galadi geya mabiri. 22 A xi saxan lɔxɔɛ, mixi nde naxa a fala Laban bɛ a Yaxuba bara a gi. 23 Laban naxa a ngaxakerenyie tongo, e naxa mini Yaxuba fende xi solofere bun ma. E naxa a li Galadi geya biri ra. 24 Kɔnɔ kɔɛ ra, Ala naxa mini Laban Aramika ma xiye kui. A naxa a masen a bɛ, «I yɛtɛ ratanga fe mɔɔli birin falafe ra Yaxuba bɛ.» 25 Laban naxa Yaxuba li, a xa kiri banxi italaxi geya yire Galadi bɔxi ma. Laban nun a ngaxakerenyie fan naxa e gbe itala mɛnni nɛ. 26 Laban naxa a fala Yaxuba bɛ, «I munse rabaxi yi ki? Munfe ra i n mayanfaxi, i fa n ma die xanin alɔ geelimanie? 27 I gixi nɔxunyi kui munfe ra? I bara yanfanteya niya n na. I mu i ɲungui rabira n ma. Xa i n nakolon nu, n xulunyi nan tima i bɛ, n i ti kira ra ɲɛlɛxinyi kui boote nun kɔra xui ra. 28 Kɔnɔ i tan mu tinxi yati n xa n ma die nun n ma mamadie sunbu. Xaxili fanyi mu na ki. 29 N nɔma fe kobi rabade wo ra, kɔnɔ i baba Marigi Alatala bara a masen n bɛ to kɔɛ ra, ‹I yɛtɛ ratanga fe mɔɔli birin falafe ra Yaxuba bɛ.› 30 Kɔnɔ i to gbataxi sigafe ra i baba xɔnyi, i n ma alae tan xaninxi i xun ma munfe ra?» 31 Yaxuba naxa Laban yaabi, «N mu n ɲungu i ma, barima n gaaxu nɛ i fa i xa di ginɛe bafe n yi ra. 32 Kɔnɔ i na i xa alae to n ma mixi yo yi ra, n na kanyi faxama nɛ. I xa n ma kote birin mato won ngaxakerenyie ya xɔri. Naxan birin findixi i gbe ra, i xa a xanin.» Yaxuba mu nu a maɲɔxunma a Raxele nan a baba xa kuyee tongoxi. 33 Laban naxa Yaxuba xa kiri banxi kui mato. A man naxa Leya xɔnyi, Leya xa konyi xɔnyi, nun Raxele xa konyi xɔnyi mato, kɔnɔ a mu a gbe se yo to naa. A to mini e xɔnyi, a naxa so Raxele xa kiri banxi kui. 34 Raxele yati nan yi kuyee tongo. A nu bara e nɔxun dɔxɔse bun ma naxan sama ɲɔxɔmɛ fari, a fa dɔxɔ a fari. Laban naxa kiri banxi kui mato, kɔnɔ a mu a gbe se yo toxi naa. 35 Raxele naxa a fala a baba bɛ, «N baba i naxa xɔnɔ n ma de, i na to n mu kelixi n ti. N na kike wali nɛ.» Laban fenyi mɔɔli birin ti nɛ, kɔnɔ a mu kuyee to. 36 Yaxuba naxa xɔnɔ, a naxa wɔyɛn xɔnɛ fala Laban bɛ. A naxɛ, «N gbaloe mundun nabaxi, n sɛriyɛ mundun kanaxi naxan a niyama i xa mini n fende yi mɔɔli ra? 37 I bara n ma kote birin kui mato. I gbe see mundun toxi e kui? A masen n bɛ n ngaxakerenyie ya xɔri a nun i fan ngaxakerenyie ya xɔri alako e xa won makiiti. 38 N ɲɛ mɔxɔɲɛn nan nabaxi i xɔnyi, kɔnɔ i xa yɛxɛɛ nun si keren mu di barixi n yi ra a fa faxa. N man mu i xa xuruse kontonyi yo donxi. 39 N mu faxi xuruse ra i xɔn ma wulai subee naxan faxaxi. Xuruse naxee muɲaxi kɔɛ nun yanyi ra, n tan nan na kote birin tongoxi n yɛtɛ ra. I nu na birin maxɔrinma n tan nan ma. 40 Yanyi ra kuyefure naxa n tɔɔrɔ, kɔɛ ra xinbeli naxa n tɔɔrɔ, han n mu nu nɔma xide a fanyi ra. 41 N bara ɲɛ mɔxɔɲɛn naba i yi ra. N ɲɛ fu nun naani walixi nɛ alako n xa i xa di ginɛ firinyie dɔxɔ. N man naxa ɲɛ senni fan sa a fari i xa gɔɔrɛ kantafe ra. Kɔnɔ i bara n sare masara dɔxɔ fu. 42 Xa n tanun Iburahima Marigi Ala mu n mali nu, Ala naxan nu n baba Isiyaga rasɛrɛnma, n sigama n bɛlɛxɛ igeli nan na nu. Kɔnɔ Ala bara n ma marayaagi to, a bara n ma tɔɔrɛ kolon. Yi kɔɛ dangixi a bara n ma kiiti sa.» 43 Laban naxa Yaxuba yaabi, «I xa ginɛe nan lanxi n ma die ma, e xa die, won ma die nan e ra. Yi xurusee n gbe na e ra, i se naxan birin toxi yi ki, n tan nan gbe e ra. Kɔnɔ to xanbi, n nɔma munse rabade n ma die nun n ma mamadie bɛ? 44 Yakɔsi, won xa saata. Seede xa lu won tagi.» 45 Yaxuba naxa gɛmɛ tongo, a naxa a ti saatɛ tɔnxuma ra. 46 A naxa a fala a ngaxakerenyie bɛ e fan xa gɛmɛe matongo. E naxa e matongo, e e malan yire keren. E naxa e dɛge na gɛmɛ kotoxi sɛɛti ma. 47 Laban naxa na yire xili fala Yegara Sahaduta. Yi xili nan falaxi «koto seede» Arami xui ra. Yaxuba naxa na xili fala Galede. Yi xili nan falaxi «koto seede» Isirayila xui ra. 48 Laban naxa a fala, «Yi gɛmɛ kotoxi naxan yi ki, a findixi seede nan na i tan nun n tan tagi.» Na nan a toxi be xili falaxi Galede, «seede gɛmɛ kotoxi.» 49 Misipa xili fan saxi na yire nan xun. Na xili nan falaxi «ɲɛngi sa yire,» barima Laban a fala mɛnni nɛ, «Alatala xa a ɲɛngi sa won tan firinyi xa fe xɔn ma, hali won fatan xanbi. 50 Xa i n ma die tɔɔrɔ, xa na mu a ra i ginɛ gbɛtɛe dɔxɔ, i xa ratu a ma a Ala nan findixi seede ra won tagi, adamadi xa mu a ra.» 51 Na xanbi Laban naxa a fala Yaxuba bɛ, «I ya ti yi gɛmɛ kotoxi ra. Yi tɔnxuma gɛmɛ mato n naxan tixi won tagi. 52 Yi gɛmɛ kotoxi nun yi tɔnxuma gɛmɛ findixi seede nan na. N mu lan n xa dangi be ra i xa fe ɲaaxi ra n furi kui. I fan mu lan i xa dangi yi gɛmɛ kotoxi nun yi tɔnxuma gɛmɛ ra n ma fe ɲaaxi ra i furi kui. 53 Iburahima Marigi Ala nun Naxori Marigi Ala xa findi won tan firinyi makiitima ra.» Na tɛmui Yaxuba naxa a yɛtɛ rakali Ala ra, a baba Isiyaga gaaxuxi naxan ya ra. 54 Yaxuba naxa sɛrɛxɛ ba geya yire. A naxa a ngaxakerenyi birin xili e xa e dɛge. E to gɛ e dɛgede, e naxa xi mɛnni na kɔɛ ra.