Genesis 24 (TOMA)
1 Abalaame wola wɔlɔzaɠaga ɠɛni de na, ta Ɠɔoɠɔ GALAGI tuya looni bɛ faiti kpein su. 2 Abalaame ná-botiɠɛ zunui lolini, nii pɔlɔzaɠagai é leʋe ti pɛ ba ná-pɛlɛi wu. Tɔ ɠa é ɠɛni zeaɠɔligiti kpein unda, é ɗa makɛ. É ɠɛni naa ma: «Yeelɔ kpàlai wu, 3 ɗa ɠonazu bɛ̀ Ɠɔoɠɔ GALAGI ɠaazu, geeɠɔlɔgi ta zooi ma ƓALAGI, ga è la anza ɠaiziaa dòun zunui ʋɛ Kanaan anzalopoiti saama, ʋɛ gè zeini ná. 4 Kɛlɛ ɗa liizu nà-zooi zu, nà-bolodai zu, è anzai zeɠe ná dòun zunui Izaake ʋɛ.» 5 Botiɠɛ zunui gooɠaaʋoteni, é ɠɛ ma: «Tanisu anzanui la kɛa, é ʋa ʋilɛ pòlu, é ʋa ʋa niima yooi tɛi su, kɛni mu gè li ga è-loun zunui zooi naa zu, ʋɛ è ɠulaai ná ɓaa?» 6 Abalaame gooɠaaʋoteni, é ɠɛ ma: «Dama, è mina li ga dòun zunui ná. 7 Ɠɔoɠɔ GALAGI, é ga geeɠɔlɔgi ma ƓALAGI, nii é kùla kɛ̀ɛ ʋɛlɛi wu, ta kɛ̀ɛ ná-zooi ʋa, nii é ɓɔɛni pɔ̀, é ɠonani bɛ̀, ga toɠa zooi nii ve màvofodai ya, tɔ ɓɔɠɔi ɠa ná-geezuɠeelai leʋe è luɠɔ, è anzai zeɠe ná dòun zunui ʋɛ. 8 Ni anzanui la pɔ, é ʋa ʋilɛ è ʋolu, ɗa vie naazu konai vaa zu, nii è bogai bɛ̀. Kɛlɛ anɛɛ naa ʋe, mina li ná nɔ ga dòun zunui.» 9 Botiɠɛ nui yeei lɔɔni maliɠii Abalaame ɓalai wu, é ɠona bɛ ga toɠa ná-deveiti so. 10 Botiɠɛ nui ɲɔmɛ puugɔ zeɠeni maliɠii ná-ɲɔmɛiti saama, é liini ga maliɠii yeaɠɔligi ma zii mɔinmɔin. É wuzeɠeni, é li Mezopotami, Naɠɔɔl ná-taazuʋɛ. 11 Seeliai ma ná, é ɲɔmɛiti pilɛni ɲiibiɠa taa ʋoluʋɛ ziɛyeɠei ɠobaʋɛ, kpɔkɔmaʋɛ ma ziɛgi zu, yeeɠɛɠalai zu nii anzanuiti ta ɗa ɠula la, ti li ziɛ zaɠazuʋɛ. 12 Naa ʋolu é ɠɛni ma: «Ɠɔoɠɔ GALAGI, màliɠii Abalaame ná-GALAGI, va bu, è ɗa-wooɠɛɠiladai ɠula kɛlɛma màliɠii Abalaame ʋɛ za, ga gè ɠomi ga naa, nii gè gaiziɛzu. 13 Nà ɠa, gè loni ʋɛ ziɛungi ɠobaʋɛ, taa nuiti ti-loun anzanuiti ta ʋaazu ɠulazu ga ti ʋa ti ziɛi zaɠa. 14 Anzalopoi nɔpɛ gè ɠɛɛzu ma: ‹Nà è maanɛɛnɛzu, ɗa-ɗɛ liɠii yei lɛɛ, gè ɓɔɔle,› a gooɠaaʋotena ga: ‹Ɓɔɔle, nà ziɛ veezu ɓalaa ɲɔmɛiti zea, ti ɓɔɔle,› naa ɠɛ ga naama anzanui, nii è devea ɗa-wotiɠɛ nui Izaake ʋɛ. Nà kwɛɛ ga naa maaʋele ga è ɗa-wooɠɛɠiladai ɠula kɛlɛma màliɠii ʋɛ.» 15 É ɠɛɛzu é ɓe ga ɓɔɛ, Eleɓɛka ʋaani, ná-ziɛ liɠii zeini kɔma. É ɠɛni ga Ɓetuwɛle ná-doun anzanui, Abalaame kɛɛɠɛloin Naɠɔɔl ta anzai Milika ti-lounloin. 16 É ɠɛni ga anzalopoi nii gola ʋani, kpea ɠɛni de na, zunu nɔpɛ ge la ɠɛni dɛ kwɛɛ. É yeini ziɛungi zu, é ná-ziɛ liɠii laave, é lɛ ʋolu. 17 Botiɠɛ nui ɓizɛni, é daaɠomi, é ɠɛ ma: «Nà è maanɛɛnɛzu, ɗa-ɗɛ liɠii zu ɗɛi ta ve zèa, gè ɓɔɔle.» 18 É gooɠaaʋoteni, é ɠɛ ma: «Ɓɔɔle, màliɠii!» É ná-ziɛ liɠii maayeini gaazuvilɛi zu, é ziɛi ve zea, é ɓɔɔle. 19 Siɛgi zu é ɓeni la ga ziɛi ve zea ga é ɓɔɔle, é ɠɛni ma: «Nà ʋaazu ziɛi zaɠazu ɓalaa ɗa-ɲɔmɛiti bɛ, eyɛsu ti ɓɔɔle gola ga pagɔ.» 20 É ɠaazuvilɛni, é ná-ziɛ liɠii zuwo toganiiti ta-ɓɔɔle wosuʋɛ, é ɓizɛni ziɛyeɠei ʋɔ bɛ mɔnɔ, é ziɛi zaɠa ɲɔmɛiti kpein bɛ. 21 Zunui la ɠɛni faa nɔpɛ boni, é ɠɛni nɔ ɓɔɠɔ ɠaazaɠasu, é ɗa wɛlɛ, ni Ɠɔoɠɔ GALAGI ɠa ná-siɛi nɛɛzu, ɓaa ni é la nɛɛzu. 22 Siɛgi zu ɲɔmɛiti ti ɓeni la ga ɓɔɔle, zunui zanu balaɠae gila seɠeni, nii buɲɛgi a la ɠɛ ga galamu lɔzita, ta zanu bala felegɔ ti ɠilagilagi wuɲɛgi ga galamu ungila (100) kɛɠala maazu ba, é ti veeni zea ga é ti lɔ yeeɠɔdaʋɛti. 23 É ɠɛni ma: «Ɓɛ ná-doun anzanu ɠa é ga ɗe? Bo dɛɛ mà, nà è maanɛɛnɛzu. Gá laazu zɔlɔɔ nɛi è-ɠɛɛ ná-pɛlɛi wu, ga gi ɲi ná?» 24 Eleɓɛka gooɠaaʋoteni, é ɠɛ ma: «Nà ga Ɓetuwɛle ná-doun anzanui, Milika ta Naɠɔɔl ti-loun zunui.» 25 É ɠɛni ma mɔnɔ: «Suaiti daazuʋɛ lufai ta ti-laamianigi ɠa gi ʋɔ bɛ ga bɔɔlɔa, nu laazuʋɛ ɠa ná ɓalaa.» 26 Zunui nɔkɔni Ɠɔoɠɔ GALAGI wu, 27 é ɠɛ ma: «Mamagi ɠa Ɠɔoɠɔ GALAGI ʋɛ, màliɠii Abalaame ná-GALAGI, nii é la ɓeni ná-nuɓɔɠɔlai ʋa ta ná-wooɠɛɠiladai màliɠii letegi! Nà-siɛi nii zu, Ɠɔoɠɔ GALAGI lia ga ze màliɠii kɛɛɠɛlointi ta-ʋɛlɛi wu.» 28 Anzalopoi ɓizɛni, é li dee ʋɔ bɛ, é naama vaiti kpein suɠula ma. 29 Eleɓɛka diɛi ta ɠɛni ná, daaseigi ga Laɓan. Laɓan ɓizɛni, é ɠula eteaʋɛ, é li zunui ʋɔ bɛ ziɛungi ɠoba. 30 É balaɠaegi ɠaani, ta balaiti baazeelai Eleɓɛka yeeɠɔdaʋɛti, é naa kpein mɛnini, nii zunui boni ma. É ʋaani zunui tɛi pɔ bɛ, nii é ɠɛni loni ɲɔmɛiti kobaʋɛ, ziɛungi ɠoba. 31 É ɠɛni ma: «Ʋa, ɗɛi Ɠɔoɠɔ GALAGI tuya loai è ʋɛ! Lee vaa zu è yɛsu eteaʋɛ? Gè pɛlɛi wu ɠɛʋele ɓɛtɛa, ta adaʋɛ ʋɛ ɲɔmɛiti ta ɠɛ ná.» 32 Botiɠɛ nui lɛɛni pɛlɛi wu, Laɓan ɲɔmɛiti daayeini, é suaiti daazuʋɛ lufai ta ti-laamianigi ve ti ya, é ziɛi ve zunui ya ga ti ɠɔɠɔiti maagba ta maazaa nuiti. 33 Naa ʋolu ti daamianigi veeni zea. Kɛlɛ é ɠɛni ma: «Gè la daami wosu pɛ, kɛni nà naa wona, nii é bɛ̀ ga gè bo.» Laɓan ɠɛ ma: «Ʋoluvaawona.» 34 É ɠɛni ma: «Nà ga Abalaame ná-botiɠɛ nui. 35 Ɠɔoɠɔ GALAGI tuya looʋɛ gola màliɠii ʋɛ, é ɠɛa ga zɛbɛsu nu. Ɠɔoɠɔ GALAGI baalagiti feeʋɛ zea, boliiti ta nikɛiti, walii ta zanugi, botiɠɛ zunuiti ta botiɠɛ anzanuiti, ɲɔmɛiti ta soovalegiti. 36 Màliɠii anzai Sala wɔlɔzaɠagai ma, é zunu loun zɔlɔɔgɛ màliɠii ʋɛ. É sɔlɔɔ ganiiti kpein feeʋɛ doun zunui naa ya. 37 Màliɠii ɠɛni mà: ‹Ɠonana, è ɠɛ mà, è la anzanu zeɠea dòun zunui ʋɛ Kanaan anzalopoiti saama, niiti gè zeini ti zaama ta-yooi zu. 38 Kɛlɛ ɗa liizu kɛ̀ɛ ʋɛlɛyeɠei wu, nà-bolodai zu, miná ɠa ɗa anzai zeɠe ná dòun zunui ʋɛ.› 39 Gè ɠɛni màliɠii ma: ‹Tanisu anzanui la kɛa, é ʋa ʋilɛ pòlu.› 40 É gòoɠaaʋoteni, é ɠɛ mà: ‹Ɠɔoɠɔ GALAGI nii gè ziaa gaazu ga pagɔ, naa ɠa ná-geezuɠeelai ʋilɛ è ʋolu, toɠa ɗa-ziɛi nɛɛ, ɗa anzai zeɠe dòun zunui ʋɛ nà-bolodai zu, kɛ̀ɛ ʋɛlɛyeɠei wu. 41 Siɛgi zu è liizu la nà-bolodai zu, ni ta ɠɛlɛna, ti la anzalopo veeni è ya, ɗa vie minazeɠegi vaa zu, è bosu bɛ̀.› 42 «Sèeliai ma ziɛungi ma, kɛ̀ɛʋɛ ma: ‹Ɠɔoɠɔ GALAGI, màliɠii Abalaame ná-GALAGI, va bu, è nà-siɛi nɛɛ, nii gè ma ɠani. 43 Nà ɠa gè loni ziɛungi ɠobaʋɛ, anzalopoi nii é ʋaazu ga é ziɛi zaɠa, nii nà ɠɛ ma é ná-ziɛ liɠii zu ɗɛi tago ve zèa, gè ɓɔɔle, 44 ni a gòoɠaaʋotena ga: Ɓɔɔle ɗa ɓɔɠɔi, nà zoo ɓalaa gè ziɛi zaɠa ɗa-ɲɔmɛiti bɛ, naama anzalopoi ɠɛ ga anzanui naa, nii Ɠɔoɠɔ GALAGI devea màliɠii ná-doun zunui ʋɛ.› 45 Gè ɠɛɛzu gè ɓe ga ɓɔɛ zìimaʋɛ, Eleɓɛka ɠanu é ʋaazu, ná-ziɛ liɠii zeini kɔma, é yei ziɛungi zu, é ziɛi zaɠa. Kɛ̀ɛʋɛ ma: ‹Nà è maanɛɛnɛzu, ziɛi ve zèa, gè ɓɔɔle.› 46 É ɠaazuvilɛʋɛ ga é ná-ziɛ liɠii maayei, nii é ɠɛni zeini kɔma, é ɠɛ mà: ‹Ɓɔɔlena, nà ziɛi veezu ɓalaa ɗa-ɲɔmɛiti zea, ti ɓɔɔle.› Gè ɓɔɔleʋɛ, é ta ve ɲɔmɛiti zea, ti ɓɔɔle ɓalaa. 47 Gè gaazaɠagɛ, gè ɠɛ ma: ‹Ɓɛ ná-doun anzanu ɠa ga ɗe?› É gòoɠaaʋotegɛ ga: ‹Nà ga Ɓetuwɛle ná-doun anzanui, Naɠɔɔl ta Milika ti-lounloin.› Gè balaɠaegi lɔɔʋɛ sokpai ʋa, gè balaiti dɔ zeeiti ba. 48 Naa ʋoluma, gè maaʋɛɛʋɛ, gè nɔkɔ Ɠɔoɠɔ GALAGI wu, gè Ɠɔoɠɔ GALAGI mama, nii é ga màliɠii Abalaame ná-GALAGI, nii é loga tùɠɔ wooɠɛɠiladai zu, naa ɠa a kɛ gè màliɠii kɛɛɠɛloin ná-dounloin zeɠe ná-doun zunui ʋɛ. 49 Niizu, ni wa nuɓɔɠɔlai ɠɛɛzu ta wooɠɛɠiladai màliɠii ʋɛ, à naa wo mà, ni mɔnɔ naa laade, wo naa ɓalaa bo mà, gè li ada ɠili.» 50 Laɓan ta Ɓetuwɛle ti gooɠaaʋoteni, ti ɠɛ ma: «Niima vai zeɠeʋɛ Ɠɔoɠɔ GALAGI ʋɔ, gi la zooga gi ʋa ɓɔɛ é ʋɔ ga taali ɠili. 51 Eleɓɛka ʋɛtɛ, é è ɠakala, seɠe, è lii la, é ɠɛ ga è-maliɠii ná-doun zunui anzai, eɠɛʋelei Ɠɔoɠɔ GALAGI bogai la.» 52 Siɛgi zu Abalaame ná-botiɠɛ zunui ti-wooiti mɛnini da, é nɔkɔni zooi ma Ɠɔoɠɔ GALAGI ɠaazu. 53 Botiɠɛ zunui wali zɔɔlaiti kulani ta zanu sɔɔlaiti, ta seɠeiti, é ti ve Eleɓɛka ya, é faanɛɛ wolaiti kɛɛni diɛ ʋɛ ta dee ɓalaagi. 54 Naa ʋoluma, tɔ-o, maazaa nuiti-yo, ti daamii woni, ti ɓɔɔle, ti ɲi ná.Sobui, siɛgi zu ti wuzeɠeni la, botiɠɛ zunui ɠɛni ma: «À yeeɓe bà niina, gè ɠale ma màliɠii ʋɔ bɛ.» 55 Eleɓɛka diɛ ta deeni ti ɠɛni ma: «Ɓɛ dɛ anzalopoi yɛ gi ʋa yeeɠɛɠala laawu, folo puugɔ ɠɛɠala, naa ʋolu wa li niina.» 56 Kɛlɛ é ti wooɠaaʋoteni, é ɠɛ ma: «À mina mà volo li, tɔɔzei Ɠɔoɠɔ GALAGI nà-siɛi nɛa. À yeeɓe bà, gè li, gè ɠale ma màliɠii ʋɔ bɛ.» 57 Ti ɠɛni ma: «Ade anzalopoi lolina, ade gaazaɠa tɔ ɓɔɠɔi.» 58 Ti Eleɓɛka lolini, ti ɠɛ ma: «Ɗa pɔ wo li, wa zunui nii?» É ti wooɠaaʋoteni, é ɠɛ ma: «Ungo, gá li.» 59 Ti vaani bu ga ti-ʋaazeelai Eleɓɛka li ta anzanui nii é ɠɛni sosu, ta Abalaame ná-botiɠɛ zunui, é ʋɛɛ ná-nuiti ba, ti ɠɛni polu. 60 Ti tuya looni Eleɓɛka ʋɛ, ti ɠɛ ma:«Ɗɛi è ga gi-ʋaazeelai, ɗa ɠɛ ga waawaagiti ti-lee!È-mavofodai zobo sɔlɔɔ siliɲɔɠɔiti ma faan!» 61 Eleɓɛka wuzeɠeni ta ná-botiɠɛ anzanu loungoiti, ti zei ɲɔmɛiti kɔma, ti ʋilɛ zunui ʋolu, ti ɗa li. Botiɠɛ zunui Eleɓɛka zeɠeni, é lii la. 62 Izaake ʋaani, é zeɠe Laɠayi-Loyi ɠɔlɔyeɠei ʋɔ bɛ, lɛkpɛmaʋɛ nu yeezazuʋɛ yooi zu. 63 Kpɔkɔmaʋɛ ta, Izaake ɠulani, é ɗa ziɛziɛ dɔɓɔi zu, é ɠaazuwuzeɠeni, é wɛlɛ, é ɲɔmɛiti kaa, ti ɗa ʋa. 64 Eleɓɛka ɠaazuwuzeɠeni ɓalaa, é Izaake ɠa, é zeɠe ɲɔmɛi ɠɔma, é ʋilɛ. 65 É ɠɛni botiɠɛ zunui ma: «Ɓɛ ɠa é ga zunui tɛi, é dɔɓɔi zu, é ʋaazu ade laaɠomisu?» Botiɠɛ zunui gooɠaaʋoteni, é ɠɛ ma: «Màliɠii ʋe.» Gaamago nɔ, é ná-ɓazai ʋɛɛni ɠaazu. 66 Botiɠɛ zunui faiti kpein boni Izaake ma, niiti é ti ɠɛɛni. 67 Naa ʋolu, Izaake loni Eleɓɛka luɠɔ, é lii la dee Sala ná-seɠe ɠotai wu. É Eleɓɛka zeɠeni, naa ɠɛ ga anzai, é nɛɛni ʋɛ. Pele ɠana Izaake gaanɛɛnɛi zɔlɔɔni da, balaga ʋoluma dee ma.