Genesis 24 (YAPE)
1 Re ngiyal’ i n’ey e ke pilibthir Abraham, mi SOMOL e ke fal’eg wa’athan ko urngin ban’en ni i rin’. 2 I ga’ar Abraham ngak e bin th’abi ilal ko tapigpig rok ni ir e bmil fan urngin ban’en rok Abraham ngak, “Mu tay baraba’ i pa’am nga tan eg, ngam micheg bbugithin ngog u p’eowchen Got. 3 Gu ba’adag ni ngamog ngog u p’eowchen SOMOL, ni ir e Got nu tharmiy ngu but’, ndab mu fek be’ u roy u Kanaan, ko gin ni gu be par riy, ni nge le’ay fakag. 4 Thingar mu sul ko nam rog ngam fek reb e bpin u rom nge le’engiy Isak ni fakag, ni ngam fek u fithik’ e tirog e girdi’.” 5 Me ga’ar fare tapigpig, “Ma fa’anra dabi digey e re pin nem e tabinaw rok nge un ngog ko biney e nam, mrayag ni gu pi’ fakam nge sul ko re nam ni ba’aram ni ir e mub riy ngaray?” 6 Me ga’ar Abraham, “Ngam guy rogon ndab mu pi’ fakag nge sul ngaram! 7 I SOMOL, ni ir e Got nu tharmiy, e ir e fekeg u tabinaw rok e chitamag nge nam rok pi girdi’eg, me micheg ngog ni bayi pi’ e re nam ney ngak e pi’in bayib ni owcheg. I ir e bayi pi’ e engel rok nge m’on rom nge yag ni mfek be’ ni bpin u rom nge le’engiy fakag. 8 Machane fa’anra dabun e re pin nem ni nge un ngom, ma aram e re bugithin ney ni kam micheg ni ngam rin’ e dakriy u dakenam. Demturug rogon, ma thingar dab mu fulweg fakag ngaram.” 9 Ma aram me tay fare tapigpig baraba’ i pa’ nga tan ay Abraham ni masta rok, me micheg ngak ni bayi rin’ e n’en nike wenignag Abraham ngak ni nge rin’. 10 Me fek fare tapigpig ragag e kamel ko masta rok nge tow’ath ni pire’ ni nge pi’ ni bogi n’en nib tolang puluwon, me yib i fal’eg rogon nge yan ko fare binaw rok Nahor ni bay u lan yu Mesopotamia. 11 Ma fa’ani taw, me guy rogon fapi kamel ngar ragbuggad nga but’ u to’oben e luwed ni bay nga wuru’ e re binaw nem. Ma gonowrug e ma yib e pi’in ni ppin ngaram ko re luwed nem ni ngar l’inged e ran. 12 Me meybil fare tapigpig ni ga’ar, SOMOL, ni Got rok e masta rog i Abraham, mu ayuwegneg e daba’ nge yag ngog e tin kugubnag ma ga tay nga tagil’ e tin kamog ngak e masta rog ni bay mu rin’ ngak. 13 Gub aray ko fare luwed ni irera’ e gin ni bayib e rugod ko re binaw ney ngay ni ngar feked e ran. 14 Ma bayi lungug ngak bagyad, ‘Wenig ngom, mu sobut’eg e rume’ rom buchu’uw ngam pi’ boch e ran gu unum.’ Ma fa’anra ga’ar, ‘Mu unum, ma bay kug pi’ e ran i unum e kamel rom,’ ma aram e ir e cha’ ni kam turguy ni nge le’engiy e tapigpig rom i Isak. Fa’anra yodoro’, ma aram e kug nang ni kam tay nga tagil’ e tin mog ngak e masta rog.” 15 Ka dawori mu’ ko meybil, me taw Rebekah ni bay e rume’ rok u pon. Ir be’ ni bpin ni fak Bethuel, mi Bethuel e be’ nib mo’on ni fak Milkah, mi Milkah e le’engin Nahor ni ba pumo’on ni walagen Abraham. 16 Ba rugod nrib pidorang, ma dawori nang e pumo’on. Me yan ko fare luwed nge suguy e rume’ rok, me sul nga talang. 17 Me mil fare tapigpig i yan ngak me ga’ar, “Wenig ngom, mu pi’ buchu’uw e ran ko rume’ rom nggu unum.” 18 Me gurnag fare pin ir nge chuweg e rume’ rok u pon me ga’ar, “Mu unum,” me kol fare rume’ me unum fare mo’on e ran riy. 19 Ma fa’ani mu’ ko mu’un ran, me ga’ar Rebekah, “Bay ku gu fek e ran i yib nge unum e kamel rom ni urngin ni yad ba’adag.” 20 Me gurnag ir nge pu’og e tin ke magey ko fapi ran ngalan ban’en nma unum e gamanman e ran riy, me mil nge yan ko fare luwed nge l’ing boch e ran, i rin’ ni aram rogon nge pi’ e ran i unum urngin fapi kamel rok fare mo’on. 21 Me par fare mo’on nde non ngi i yaliy fare pin ni nge nang ko ke fulweg SOMOL taban e meybil rok fa dawor. 22 Fa’ani pi’ e ran ngak e kamel nge mu’, me fek fare mo’on ba luwaw nib gol nib tolang puluwon nge tay nga p’ethungun, nge l’agruw gaf i bachal ni gol ma baga’ nge yuy’ nga pa’. 23 Me fith ni ga’ar, “I mini’ e chitamam? Mog, bay e singgil u naun rok e chitamam nrayag ni gu pired e pi pumo’on ney riy e nep’ ney?” 24 Me fulweg ni ga’ar, “Fak Bethuel gag, mi Bethuel e be’ ni fak Nahor nge Milkah. 25 Bo’or kenggin e grain nge gan e gamanman ni bay u tabinaw romad, ma ku bay bang ni gimed ra par riy.” 26 Me ragbug fare mo’on nga but’ nge meybil ngak SOMOL 27 ni ga’ar, “SOMOL, ke sorom, i gur fare Got rok e masta rog i Abraham, i gur e ri gab yul’yul’ ya kam tay nga tagil’ e tin mog ngak e masta rog ni bay mu rin’. I SOMOL e ke pow’iyeg nga tafen fare mo’on ni walagen e masta rog.” 28 Me mil fare rugod i yan nga tafen e chitiningin nge weliy ngak urngin ban’en nike rin’. 29 Me Laban, ni be’ nib mo’on ni walagen Rebekah e mil nga wean nge yan ko fare luwed ko gin ni bay fare mo’on riy. 30 Ya ke gu’ fare luwew ni yima tay nga p’ethunguy, nge fa yu gaf i n’em u pa’ fare pin ni walagen, ma ke rung’ag nike weliy e tin nike yog fare mo’on ngak me yan ko fa gin nib sak’iy fare tapigpig rok Abraham riy u to’oben e kamel rok ko fare luwed. 31 Me ga’ar, “Moy nga darow nga tabinaw. I gur be’ nike fal’eg SOMOL wa’atham. Mang ni kam sak’iy u wean, ya kug ngongliy tagil’im u naun, bay e gin ni ga ra par riy nge gin ni nge par e gamanman rom riy.” 32 Me yan fare mo’on ngalan e naun, me fek Laban e chugum ni bay u daken e kamel nga but’ me durwi’iyrad ko pan nge gerger. Me fek e ran i yib ko fare tapigpig rok Abraham nge fapi pumo’on ni yad be un ngak ni ngar lukniged e rifrif u ayrad ngay. 33 Fa’an nni fek e ggan i yib ngorad, me ga’ar fare mo’on, “Ra gu weliy e tin kugub ni nggu weliy nge mu’ ma aram e fin gu ra abich.” Me ga’ar Laban, “Mu welthin.” 34 Me tabab ni ga’ar, “I gag e tapigpig rok Abraham. 35 I SOMOL e kari fal’eg wa’athan e masta rog ke tay ni be’ ni bfel’ rogon. Ke pi’ ngak yu ran’ i saf nge kaming, nge garbaw, nge silber, nge gol, nge sib ni pumo’on nge ppin, nge kamel, nge dongki. 36 I Sarah, ni le’engin e masta rog, e gargeleg bochi pagel ni fak e masta rog, ni gargeleg nnap’an nike pilibthir. Ma masta rog e ke pi’ urngin ban’en rok ngak e cha’ ni fak nem. 37 I yog ngog ni nggu micheg ngak u p’eowchen Got ni nggu fol ko tin nike yog ngog ni nggu rin’ ni ga’ar, ‘Dab mu fek reb e bpin u fithik’ e ppin ko re nam ney nu Kanaan, ni ir e gu be par riy, nge le’engiy fakag. 38 Mman ngak girdi’en e chitamag ni girdi’ rog ngam fek reb e bpin u fithik’rad nge le’engiy fakag.’ 39 Me lungug ngak e masta rog, ‘Ma fa’anra dabi ga’aran’ ni nge un ngog?’ 40 Me ga’ar ngog, ‘I SOMOL ni ir e gu be fol rok ni gubin ngiyal’, e bayi pi’ e engel rok nge un ngom me ayuwegnem nge yag. Ngam fek be’ ni bpin u fithik’ girdi’en e tabinaw rok e chitamag nge le’engiy fakag. 41 Ga ra rin’ ni ara’ rogon, ma aram e re bugithin ni kam micheg ngog e dakuriy u dakenam; ma fa’an ga ra yan ngak girdi’en e tabinaw rog me lungurad ngom e dabiyag, ma ku aram rogon ni re bugithin ni kam micheg ngog e dakuriy u dakenam.’ 42 “Ere fa’an gub ko fare luwed e daba’, mu gu meybil ni lungug, ‘SOMOL, ni gur e Got rok e masta rog i Abraham, wenig ngom, mu ayuwegneg nge yag e tin gu be muruwliy. 43 Gub aray ko re luwed ney. Ra yib reb e rugod ngaray ni nge fek e ran, ma bay gu de’eriy ni nge pi’ boche ran u rume’ rok nggu unum. 44 Ma fa’anra m’ag u wan’ miki yog ni nge pi’ boche ran i unum e kamel rog, ma aram e ke yan i aw ni ir e cha’ ni kam turguy ni nge le’ay fare pagel ni fak e masta rog.’ 45 Dawor gu mu’ ko meybil u lanin’ug, me yib Rebekah nike yin’ e rume’ rok nga daken pon, me yan ko re luwed nem ni nge l’ing e ran. Me lungug ngak, ‘Wenig ngom, mu pi’ e ran nggu unum.’ 46 Me gurnag ir nge feke rume’ u pon nga but’ me ga’ar ngog, ‘Mu unum, mu ku gu pi’ e ran nge unum e kamel rom.’ Ma aram mu gu unum, me ki pi’ e ran nge unum fapi kamel rog. 47 Me lungug ngak, ‘I mini’ e chitamam?’ Me ga’ar, ‘Fak Bethuel gag, mi Bethuel e be’ ni fak Nahor nge Milkah.’ Ma aram mu gu tay fare luwaw nga p’ethungun mu gu yuy’ fa yu gaf i bachal nga pa’. 48 Mu gu ragbug nggu meybil ngak SOMOL, mu gu pining e sorok ngak, ni SOMOL ni ir fare Got ko masta rog i Abraham, ni ir e ke pow’iyeg nrib fel’ rogon i yib ngak be’ nib mo’on ni walagen e masta rog, ko gin ni kug pir’eg riy ba rugod ni fak ni nge le’ay fare pagel ni fak e masta rog. 49 Ere fa’anra ngamu rin’ew e tin mat’owmew ngak e masta rog, me ere kammagaer gow mognew ngog; ma fa’anra danga’, mi gimew yog nrogon mu gu duwgiliy e tin nggu rin’.” 50 Me fulweg Laban nge Bethuel ni lungurow, “Re bugithin ney e ke yib rok SOMOL, ere gathi gamow e nggu duwgiliyew e tin ngan rin’. 51 Ba’aray Rebekah; mfek ngam marow nge le’ay e cha’ ni be’er ni fak e masta rom, ni bod rogon nike yog SOMOL.” 52 Ma fa’ani rung’ag fare tapigpig rok Abraham e thin ni ka rognew, me paraw nga but’ nge meybil ngak SOMOL. 53 Me fek e silber nge gol nge nunuw nib tolang puluwon, nge mad nge pi’ ngak Rebekah. Miki pi’ boch e tow’ath nib tolang puluwon ngak fare pumo’on ni walagen Rebekah nge ngak e chitiningin Rebekah. 54 Fare tapigpig rok Abraham e ra abichgad fapi pumo’on nra uned ngak miyad garbod, miyad par u rom e nep’ nem. Fa’anra odgad ni kadbul me ga’ar, “Nggu sul ko masta rog.” 55 Me ga’ar e chitiningin Rebekah nge fare pumo’on ni walagen, “Mpag e re rugod ney nge par romad ta’reb e wik ara ragag e rran mfini un ngom.” 56 Machane me ga’ar, “Dab mu telew gag. SOMOL e ke ayuwegneg ko milekag rog ke yan i aw nga rogon; ere mpagew gag nggu sul ko masta rog.” 57 Mi yow fulweg ni lungurow, “Nggu piningew Rebekah ngad nanged e tin nge yog.” 58 Ma aram mi yow pining Rebekah nge lungurow ngak, “Mog, gab adag ni ngam un ngak e re mo’on ney?” Me ga’ar, “Nggu’un ngak.” 59 Ma aram miyad pag Rebekah ni walagrad nge be’ ni bpin ni tapigpig rok ngar unew ko fare tapigpig rok Abraham nge fapi pumo’on. 60 Miyad yibilay Rebekah ni lungurad,“I gur walagmad e ngam mang chitiningin bo’or e biyu’ e girdi’.Ma pi’in ni owchem e ngar gelgad ngak e pi to’ogor rorad ngar feked e pi binaw rorad.” 61 Me fal’eg Rebekah rogon nge pi’in rugod ni yad ma ayuweg miyad af nga daken fapi kamel ngar uned ngak fapi pumo’on; ni aram e ke un ngak fare tapigpig rok Abraham. 62 Ma ke yib Isak nga daken e ted ko fare luwed ni kanog fithingan ni “Luwed Rok Fa’anem ni be Par Nib Fos Ma Be Guyeg,” mma par u ba’ ni yimuch u Kanaan. 63 I yan nike gonowrug u daken e flang i yan, me guy bogi kamel ni be yib. 64 Me gu’ Rebekah Isak. Me yib u daken e kamel rok nga but’, 65 me fith ngak fare tapigpig rok Abraham ni ga’ar, “I mini’ e re mo’on ni ba’aram u daken e flang ni be yib i yib ngodad?” Me fulweg fare tapigpig ni ga’ar, “Ir e masta rog.” Me fek Rebekah bangi mad nma upunguy owchen ngay nge upunguy owchen. 66 Me weliy fare tapigpig ngak Isak urngin e tin nike rin’. 67 Me fek Isak Rebekah i yan ngalan e tent ni i par Sarah ni chitiningin riy, ma aram me par Rebekah ni kemang le’engin Isak. Isak e rib t’uf Rebekah rok, aram me achig boch e kirban’ rok ngak e chitiningin nike yim’.