Luke 6 (SUSU)
1 Malabu lɔxɔ nde, Isa nun a fɔxirabirɛe nu ɲɛrɛfe sankira ra xɛe tagi. Isa fɔxirabirɛe naxa mɛngi tɔnsɔɛ ndee ba, e e tuxutuxu e bɛlɛxɛ, e a xɔrie don. 2 Farisɛni ndee naxa wɔyɛn, «Munfe ra wo na malabu lɔxɔɛ sɛriyɛ matandife?» 3 Isa naxa e yaabi, «Wo mu nu a xaran Dawuda naxan naba kaamɛ to a suxu, a tan nun naxee nu na a fɔxɔ ra? 4 A so nɛ Ala xa banxi kui, a taami don naxan fixi Ala ma, a nde so a fɔxirabirɛe fan yi ra, hali a to mu nu daxa mixi yo xa na don, fo sɛrɛxɛdubɛe.» 5 Isa man naxa a fala e bɛ, «Adama xa Di nan findixi marigi ra malabu lɔxɔɛ xun ma.» 6 Malabu lɔxɔɛ gbɛtɛ ma, Isa man naxa so salide kui, a mixie kawandi. A naxa xɛmɛ nde li naa, naxan yire fan bɛlɛxɛ tuuxi a ma. 7 Farisɛnie nun sɛriyɛ karamɔxɔe nu e ya tixi Isa ra e xa a mato xa a mixi rayalanma malabu lɔxɔɛ ma, alako e xa nɔ a kalamude fe nde ma. 8 Kɔnɔ Isa to nu e xa maɲɔxunyi kolon, a naxa a fala xɛmɛ bɛ naxan bɛlɛxɛ tuuxi a ma, «Keli, i fa ti be ɲama tagi.» A naxa keli, a ti. 9 Isa naxa a masen e bɛ, «N xa wo maxɔrin. A daxa fe fanyi nan xa raba malabu lɔxɔɛ ma, ka fe ɲaaxi? Nii rakisife nan daxa ka nii sɔntɔfe?» 10 A to gɛ a ya raɲɛrɛde mixi birin kanke ma, a naxa a fala na xɛmɛ bɛ, «I bɛlɛxɛ itala.» A naxa a itala, a bɛlɛxɛ naxa yalan. 11 Kɔnɔ Farisɛnie tan naxa xɔnɔ ki fanyi. E naxa so wɔyɛnfe e bore bɛ, e xa lan fe ma, e nɔma naxan niyade Isa ra. 12 Na waxati ma, Isa naxa siga geya fari Ala maxandide, a kɔɛ birin nadangi a Ala maxandima. 13 Kuye to iba a naxa a fɔxirabirɛe xili. A naxa fu nun firin sugandi e ya ma, a e xili sa xɛɛrae. E tan nan ya: 14 Simɔn, Isa naxan xili sa Piyɛri, Piyɛri xunya Andire, Yaki, Yaya, Filipu, Barotolome, 15 Matiyu, Tomasi, Alifa xa di Yaki, Simɔn naxan xili nu falama Seloti, 16 Yaki xa di Yudasi, nun Yudasi Isikariyoti naxan findi yanfante ra, a Isa sa mixi kobie bɛlɛxɛ. 17 Isa nun na mixi fu nun firinyie to goro, a naxa ti kɛnɛ nde ma. A fɔxirabirɛe gali nu na naa, a nun ɲama gbegbe naxee nu kelixi Yudaya nun Darisalamu, a nun baa dɛ ra, Tire nun Sidɔn nabilinyi. 18 E birin nu faxi Isa xui ramɛde, a man xa e rayalan e xa furee ma. Ɲinnɛ nu naxee tɔɔrɔma, a nu e rayalanma. 19 Ɲama birin nu katafe e xa din a ra, barima sɛnbɛ nu minife a i, a nu e birin nayalan. 20 Na tɛmui Isa naxa a ya ti a fɔxirabirɛe ra, a a masen e bɛ,«Sɛɛwɛ na wo bɛ, wo tan setaree,barima wo ɲan na Ala xa mangɛya niini bun ma. 21 Sɛɛwɛ na wo bɛ, wo tan naxee kaamɛxi yakɔsi,barima wo fama nɛ wasade.Sɛɛwɛ na wo bɛ, wo tan naxee wama yakɔsi,barima wo fama nɛ yelede. 22 Sɛɛwɛ na wo bɛ, mixie na wo xɔn tɛmui naxɛ,e na wo keri, e na wo konbi, e na wo xili kana Adama xa Di xa fe ra. 23 Wo xa sɛɛwa na lɔxɔɛ, wo tugan ɲɛlɛxinyi ra,barima wo baraayi gboma nɛ ariyanna.E benbae nu namiɲɔnmɛe fan tɔɔrɔma na ki nɛ.» 24 «Kɔnɔ gbaloe na wo bɛ, wo tan bannae,barima wo ɲan bara wo xa fe fanyi sɔtɔ. 25 Gbaloe na wo bɛ, wo tan naxee wasaxi yakɔsi,barima kaamɛ fama nɛ wo suxude.Gbaloe na wo bɛ, wo tan naxee yelema yakɔsi,barima sunnunyi nun wa fama nɛ wo suxude. 26 Gbaloe na wo bɛ, mixi birin na wo xili fanyi fala tɛmui naxɛ,barima e benbae nu wule falɛe fan xunmafalama na ki nɛnaxee nu e yɛtɛ findixi namiɲɔnmɛe ra.» 27 «N xa a fala wo bɛ, wo tan naxee na wo tuli matife n na,wo xa wo yaxuie xanu,wo fe fanyi nan naba wo xɔnmae bɛ, 28 wo Ala maxandi wo dankamae bɛ,wo Ala maxandi wo tɔɔrɔmae bɛ. 29 Xa mixi i xɛrɛ garin,i xa boore sɛɛti fan ti a bɛ.Xa mixi i xa donma tongo,i naxa tondi a xa i xa mafelenyi fan tongo. 30 Naxan yo na i makula, i xa a ki.Naxan na see ba i yi, i naxa a maxɔrin a xa a ragbilen. 31 Wo wama mixie xa naxan birin naba wo bɛ,wo fan xa na nan naba e bɛ.» 32 «Xa wo sa mixi gbansan nan xanuma, naxee wo fan xanuxi, wo baraayi mundun sɔtɔma na kui? Hali yunubitɔɛe, e mixie nan xanuma naxee e tan fan xanuxi. 33 Xa wo sa fe fanyi rabama mixie bɛ, naxee fe fanyi rabama wo fan bɛ, wo baraayi mundun sɔtɔma na kui? Na tan, hali yunubitɔɛ a rabama. 34 Xa wo sa doni tima mixi nan bɛ, wo laxi naxan na a wo xa doni fima, wo baraayi mundun sɔtɔma na kui? Hali yunubitɔɛe, e doni tima e boore bɛ, alako e man xa doni birin sɔtɔ. 35 Kɔnɔ wo tan xa wo yaxuie xanu. Wo xa fe fanyi nan naba. Wo xa doni ti, hali wo mu laxi a fife ra. Na kui, wo baraayi gboma nɛ, wo findi Ala Xili Xungbe Kanyi xa die ra, barima a tan fe fanyi rabama finsiriwalie nun mixi kobie bɛ. 36 Wo fan xa kinikini mixi ma, alɔ wo Baba Ala kinikinima mixi ma ki naxɛ.» 37 «Wo naxa wo yɛtɛ findi wo boore adama kɛwalie makiitima ra, alako kiiti naxa fa kana wo fan na Ala yi. Wo naxa mixi makiiti kiiti xɔrɔxɔɛ ra, alako wo fan naxa makiiti kiiti xɔrɔxɔɛ ra. Wo diɲɛ mixi ma, alako Ala xa diɲɛ wo fan ma. 38 Wo mixi ki, alako Ala fan xa wo ki. Wo kima ki naxɛ, a luma nɛ alɔ maale na maniya, a maniyase rafe a fanyi ra, maale madɛtɛn, a xɛyɛ xɛyɛ, nde man fa sa a xun han a fili a ma. Na kui, wo maniyase naxan nawalima booree bɛ, na nan nawalima wo fan bɛ.» 39 Isa man naxa yi taali wɔyɛnyi fala e bɛ, «Dɔnxui nɔma xuli suxude dɔnxui bɛ yire? A di, e firin birin mu birama xɛ yili kui? 40 Taalibi mu dangima a karamɔxɔ ra, kɔnɔ taalibi naxan birin nu gɛ a matinkande, a luma nɛ alɔ a karamɔxɔ.» 41 «Munfe ra i wuri fuɲi toma i ngaxakerenyi ya ma, a fa li i mu xebenyi toxi naxan na i tan yɛtɛ ya ma? 42 I nɔma a falade i ngaxakerenyi bɛ di, ‹A lu n xa na wuri fuɲi ba i yɛtɛ ya ma,› a fa li i tan mu xebenyi toxi naxan na i tan ya ma? I tan filankafui, xebenyi nan singe ba i ya ma! Na ba xanbi, i nɔma nɛ se igbɛde a fanyi ra, alako i xa wuri fuɲi ba i ngaxakerenyi fan ya ma.» 43 «Sansi fanyi mu na naxan bogi kobi raminima, sansi kobi fan mu na naxan bogi fanyi raminima. 44 Sansi birin kolonma a bogi nan ma. Xɔrɛ mu bama tunbe bili ra, kusu fan mu bama baagi bili kɔn na. 45 Fe fanyi to ragataxi mixi fanyi bɔɲɛ kui, a fe fanyi nan naminima. Fe kobi to ragataxi mixi kobi bɔɲɛ kui, a fe kobi nan naminima. Naxan na gbo mixi bɔɲɛ kui, na nan dɔnxɔɛ minima a dɛ i.» 46 «Munfe ra wo n xilima ‹N Marigi, n Marigi,› kɔnɔ wo mu n xui rabatuma? 47 Mixi yo fa n ma, a n ma masenyi ramɛ, a fa a rabatu, wo wo tuli mati n xa a masen wo bɛ na kanyi maniyaxi mixi naxan na. 48 A maniyaxi banxiti nan na, naxan bɔxi ge han a sa fanye li, a fa a xa banxi bili ti na fanye fari. Lɔxɔ nde, xure naxa banbaran yɛ han a din banxi ma, kɔnɔ a mu nɔ sese niyade a ra, barima a nu tixi a fanyi ra. 49 Kɔnɔ mixi yo naxan n ma masenyi ramɛ, a fa li a mu a rabatu, na kanyi tan maniyaxi xɛmɛ nan na naxan banxi ti bɔxi fari ma, bili mu a bɛ. Xure to banbaran, a din banxi ma, a naxa a rabira keren na, banxi naxa kana a ɲaaxi ra.»