Proverbs 15 (TBIAOTANT)
1 Gumazim nɨn anɨngagham, nɨ nɨmɨram an akam ikarvaghtɨ, an anɨngagharim amɨragham. Egh nɨ uan akabar gumazir igharazim pazav a mɨkemegh, a damightɨ a bar puvɨra nɨn anɨngaghegham. 2 Gumazim nɨghnɨzir aghuim ikia akam akuri, a gumazamizibagh amima me nɨghnɨzir aghuim ko fofozim baka. Gumazim nɨghnɨzir aghuim puvatɨgha akam akuri, a puram akam arava pura mɨgei. 3 Ikiavɨra Itir God bar bizibar garima da bar nguazimɨn otifi, egha a uaghan gumazir aghuiba ko gumazir kurabar gari. 4 Gumazim ghuamagheghamin akamɨn gun gumazamizibav gei, eghtɨ akar kam mati temer ikɨrɨmɨrir angamɨra itim anɨdimɨn mɨn gumazamizibar amutɨ, me deraghvɨra ikiam. Ezɨ gumazim akar kuramɨn gumazamizibav keme, a men nɨghnɨzibagh asɨghasɨsi. 5 Gumazir nɨghnɨzir aghuiba puvatɨzim, a uan afeziamɨn akam batoke. Ezɨ gumazim gumazir igharaziba ataghizɨ me anekɨri, a nɨghnɨzir aghuim iti. 6 Gumazir aghuiba, bizir avɨriba iti. Ezɨ gumazir kurabar dagɨaba, osɨmtɨzim meraram anɨdi. 7 Gumazir nɨghnɨzir aghuiba itiba, me gumazamiziba nɨghnɨzir aghuiba me ganɨdi. Ezɨ gumazir nɨghnɨzir aghuiba puvatɨziba, me kamaghɨn amir puvatɨ. 8 Ikiavɨra Itir God, gumazir arazir bar kurabagh amiba, God men ofaba bar dar aghua. Egha God ko mɨgeir gumazir aghuariba, a bar me gakonge. 9 Ikiavɨra Itir God gumazir arazir bar kurabagh amiba a bar men aghua. Egha gumazir arazir aghuibar gɨn zuiba, a bar me gifonge. 10 Gumazir tuavir aghuim ataghizim, a ivezir kuram iniam. Eghtɨ gumazim, gumazir igharaziba ateghtɨ me anekɨran aghua, an aremegham. 11 Ikiavɨra Itir God gumazir ovengezibar gara, egha Gumazamizir Oveaghuezibar Nguibam sara gari. Egha a uaghan e nguazimɨn gumazamiziba, en nɨghnɨziba ko ifongiabagh fo. 12 Akaba dɨpovir gumazim, a igharazitav anekɨran an aghua, egha gumazir nɨghnɨzir aghuim itimɨn azaraghtɨ, a nɨghnɨzim a danɨngan aghua. 13 Gumazimɨn navim bar akonge, an guam deragham. Eghtɨ gumazimɨn navim osemeghtɨ, an nɨghnɨziba ikuvigham. 14 Gumazir nɨghnɨzir aghuim itim, bizir igharazibagh fofoghasa bar puvɨra ingari. Gumazir nɨghnɨzir aghuiba puvatɨzim, a zurara pazavɨra mɨgei. 15 Gumazir biziba puvatɨzim, pazavɨra ikia egha osɨmtɨzir ekiam iti. Gumazir navir aghuim ikia bar akongezim, an dughiaba bar mati isabagh amir dughiam. 16 Nɨ bizir avɨriba puvatɨgha, Ikiavɨra Itir Godɨn atiati an apengan iti, nɨn ikɨrɨmɨrim, gumazir dagɨar avɨriba ko osɨmtɨzir avɨrim itim, an ikɨrɨmɨrim gafira. 17 Gumazamizibagh ifongezir arazim, kar bizir ekiam. Nɨ uan namakaba ko ikia, ia zuravaribaram api, a bar dera. Ezɨ arazir kam, gumazir nɨ ifongezir puvatɨzim ko ikia bulmakaun asɨzim apim, bar a gafira. 18 Gumazir zuamɨram anɨngazim, a gumazir igharazibagh amima, me atari. Ezɨ gumazir navir amɨrizim gumazamizibar adariba dɨkabɨri, me ua navir vamɨra iti. 19 Gumazir amɨrazim ghaze, nan ikɨrɨmɨrim ikufi, egha uan ikɨrɨmɨrimɨn tuavim akɨran amɨra. Ezɨ an ikɨrɨmɨrim mati, a pura ruarim akara zui. Ezɨ gumazir aghuim fo, an ikɨrɨmɨrim bar dera, mati a tuavir ekiam garui. 20 Otarir nɨghnɨzir aghuim ko fofozim itim, an afeziam ko amebam bar akonge. Borir arazir onganimɨn gɨn zuim, a uan afeziam ko amebam gakongezir puvatɨ. 21 Gumazir nɨghnɨzir aghuiba puvatɨziba, arazir onganiba bagha bar akonge. Ezɨ gumazir nɨghnɨzir aghuim itiba, zurara arazir aghuimɨn gɨn zui. 22 Nɨ ingangarir tabar amuasa ifonge, nɨ faragh gumazir avɨrir igharazibar nɨghnɨzir aghuiba iniam, eghtɨ nɨn ingangarim deraghvɨram otogham. Nɨ kamaghɨn damighan kogh, nɨ pura ingarigham. 23 Gumaziba mɨgɨa ghuavɨra iti, ezɨ nɨn dughiamɨn nɨ mɨgɨrɨgɨar aghuir mamɨn me damigh, nɨ arazir kam bagh bar akuegham. 24 Gumazim nɨghnɨzir aghuim ikia tuavir isɨn zuimɨn ghua, an ikɨrɨmɨrim ikɨ mangɨvɨra ikiam. Kamaghɨn a uamategh Gumazamizir Oveaghuezibar Nguibamɨn magɨrɨghan kogham. 25 Ikiavɨra Itir God, gumazir uabɨra uan ziam femɨn dɨpenim gasɨghasigham. Egh an amizir pam aremezim, an akuragham, eghtɨ gumazir igharaziba amizir kamɨn nguazim inian kogham. 26 Ikiavɨra Itir God, gumazamizir kurabar nɨghnɨzir kuraba, a bar dar aghua. Ezɨ Godɨn damazimɨn zuezir gumazamizibar akar aghuiba, God da bagha bar akonge. 27 Gumazim dagɨabar gara navim dɨkava egha arazir igharagha garir kurabar amuasa, kamaghɨn a uan adarazi osɨmtɨzim me ganɨngi. Ezɨ gumazitam, gumazir igharaziba arazir kurabar amuasa anepezepera dagɨaba a danɨngasa, ezɨ gumazir kam ghaze, “Puvatɨ, kɨ ian dagɨar kaba inian aghua,” kamaghɨn gumazir kam deraghvɨra ikɨvɨra ikiam. 28 Gumazir aghuim, a faragh deragh nɨghnighɨva, egh gɨn gumazir igharazibar akaba ikarvagh. Ezɨ gumazir kuram zuraram akar kurabara mɨgei. 29 Ikiavɨra Itir God gumazamizir arazir kurabagh amibar saghuiamɨn iti. Egha a gumazamizir aghuir a ko mɨgeiba, a men azangsɨziba barasi. 30 Nɨ gumazimɨn guamɨn garima a bar akuegha iti, eghtɨ nɨn navim deragham. Egh nɨ akar aghuim bareghtɨ, bizir kam gavgavim nɨn mɨkarzim danɨngam. 31 Gumazim deraghavɨra kuarim atɨghtɨ, gumazir igharazim anekɨr an akurvaghtɨ, a deraghvɨra ikiam. Egh gumazir kam nɨghnɨzir aghuim ko fofozimɨn itir gumazibar tongɨn ikiam. 32 Gumazim, gumazir anekɨramimɨn akam batuegham, kamaghɨn a uabɨra uabɨ gasɨghasɨsi. Eghtɨ gumazim, gumazir anekɨramibar akam baraki, an nɨghnɨzim ko fofozim deragh otogham. 33 Ikiavɨra Itir Godɨn atiatia an apengan itir arazim, a tuavir nɨghnɨzir aghuim ko fofozim iniamim. Eghtɨ nɨ uabɨ dɨkabɨraghan koghɨva, nɨ ziar ekiam inighan kogham.