Matthew 13 (TOMA)
1 Naama voloi nɔ, Yesu ɠulani pɛlɛi wu, é li, é zei ziɛ wolai laaʋɛ. 2 Bɛbɛ wolai ɠaalɛɛni ba koba. Kɛni é lɛɛni keingi ta zu vɔlɔ, é zei ná. Bɛbɛi pɛ ge ɠɛni loni ziɛlaʋɛ. 3 Yesu ɠɛni ti ɠalasu ga faa mɔinmɔin, faalaaliiti su. É ɠɛni ti ma: «Molo zuwu vaza nui ta ɠulani ga é molo zuwui vaza. 4 Kɛai ma moloi vazasu, molo ɠaei tanigaa ti looni pele ɠɛzɛi zu, wɔniiti ti ʋa, ti mi. 5 Taɠiligaa ti looni fasa lutui zu, pɔlɔi tago nɔ ɠa é ɠɛni ná. Ti ʋɔnɔni fala, tɔɔzei zooi ɓoma la ɠɛni ɠoozani. 6 Kɛlɛ foloi kpaai ma kpekpe, é molo ʋɔnɔ koiti galani ma fala. Ti vɔɔni, tɔɔzei sape la ɠɛni ti ʋa sɛ. 7 Taɠiligaa ti looni ɠaingiti saama. Naati ti lɛɛni, ti molo ʋɔnɔ koiti maaɓɔle. 8 Taɠiligaa ti looni mɔnɔ zou ʋagɔi zu. Ti ɓɛtɛni, ti waa, tanigaa ti-ɠaawaai ɠɛ ga ungilagila (100), tanigaa puulɔzitalɔzita (60), tanigaa puuzaʋasaʋa (30). 9 Zɔi faa mɛni goiyeɠe ba, naama nui nii mɛni.» 10 Ná-kaladopoiti ti maaɓuɠani ba, ti ɠɛ ma: «Lee vaa zu è ɓɔɛzu ti ʋɔ faalaaliiti su?» 11 Yesu ti wooɠaaʋoteni, é ɠɛ ti ma: «Wɔun, feeʋɛ wo ʋɛ ga wo geeɠɔlɔgi ma masadai ma lɔɔɠuzu vaiti kwɛɛ. Tiya ma, naama zobogi la veeni ti ʋɛ. 12 Mazɔlɔɔ zɔi ani zea, ta ɠa ve naa ya ʋolu, eyɛsu é ʋooʋa zea. Kɛlɛ zɔi ani la zea, anɛɛ zɔɔgoi é zea, naa ɠa ɠula zea. 13 Nà ɓɔɛzu ti ʋɔ faalaaliiti su, mazɔlɔɔ ti ɠɛ ʋa wɛlɛzu, ti la wozaɠaa, ti ɗa woilo, ti la faa mɛniga ta ti mina gaaɠa. 14 Wooi GALA goo wo nui Ezayi boni, naa ɠa ʋilɛsu ti ʋɛ ga:‹Wa la woilo nɔ,kɛlɛ wo la faa ɠaaɠaa pɛ.Wa la wɛlɛ nɔ,kɛlɛ wo la wozaɠaa pɛ. 15 Tɔɔzei niima nuɓusɛiti ti ɠɛa ga kigaaza nuiti,ti ɓɔɠɔ woizuɓɔlɔa, ti yeeʋɛɛ ɠaazu,naa ɠa a kɛ ti ɠaazu mina wozaɠa,ti-woiyeɠeiti ti mina faa mɛni,ti-yii mina faa ɠaaɠa,ti ʋa ɠale ma pɔ̀,nii a kɛ gè ʋa ti ɠɛdɛ.›» 16 Kɛlɛ wɔun wo undaanɛɛʋɛ, wo-ɠaazuʋɛti ta wozaɠaazu, wo-woiiti ti ɗa faa mɛni. 17 Gè bo wo ma ga gaamai, GALA goo wo nu mɔinmɔin ta telebo nu mɔinmɔingaa ti ɠɛni pɔ ga ti naa ɠa, nii wo kaazu, kɛlɛ ti la kaani, ti naa mɛni, nii wo mɛnisu, kɛlɛ ti la mɛnini. 18 «Faalaalii pilɛgai molo zuwu vaza nui ʋa, wɛlɛ poluʋɛ ʋa. 19 Siɛgi zu nui GALA ná-masadai ma wooi mɛnisu da, é la gaaɠaani, Inɛgi ɠa ɗa ʋa, é naa ɠula ziimaʋɛ, nii fazagai ná. Naama nui ɠa é molo zuwui zɔlɔɔgai pele ɠɛzɛi zu. 20 Zɔi é molo zuwui zɔlɔɔgai fasa lutui zu, naa ɠa é wooi mɛnisu nɔ feya, é yeezei bu ga koozunɛ. 21 Kɛlɛ é la naa yɛsu ná, é ʋa zapelɔ ziimaʋɛ, é la ɗa ga so kpaan. Siɛgi zu kpɔlɔi ɓaa wɔinzeɠemai ʋaazu la wooi maaʋele ma, gaamanɔ toɠa ɠalesu ma. 22 Zɔi é molo zuwui zɔlɔɔgai ɠaingiti saama, naa ɠa é wooi mɛnisu, kɛlɛ naa maa ɠa ɓɔɔlezu ga eteai ma yiizoolɛi, ta naavolo wɔin, é la ɗa ga waa. 23 Zɔi é molo zuwui zɔlɔɔgai zou ʋagɔi zu, naa ɠa é wooi mɛnisu, é gaaɠa. Tama toɠa waazu, ma ɠae ɠilagilagi tanigaa ti-ɠaawaai ɠɛ ga ungilagila (100), tanigaa puulɔzitalɔzita (60), tanigaa puuzaʋasaʋa (30).» 24 Yesu faalaalii taɠili boni ti ma, é ɠɛ ti ma: «Geeɠɔlɔgi ma masadai ɠulaʋɛ ga zunui nii é molo zuwu ʋagɔi vazani ná-kpalagi zu. 25 Kɛlɛ yeeta kpidii, siɛgi zu ɛsɛ pɛ ge ɠɛni ɲiizu la, sili nui liini, é gui ɠae ɲɔi vaza ná-moloi zaama, é zeɠe ná. 26 Siɛgi zu moloi ʋɔnɔni da, é ɠula su, gui ɲɔi ɓalaa ɠulani kɛlɛma. 27 Pɛlɛ kɛɛɠɛi naa ná-botiɠɛ nuiti ti ʋaani, ti ɠɛ ma: ‹Màliɠii, è la molo zuwu ʋagɔ vazani ɗa-ɓalagi zu mu ɓaa? Mini ɠa mu gui ɲɔi nuu zeɠeai ná?› 28 É ti wooɠaaʋoteni, é ɠɛ ma: ‹Sìli nui ta ɠa é naama vai ɠɛai.› Ná-botiɠɛ nuiti ti ɠɛni ma: ‹Ɗa pɔ ga gi li, gi gui ɲɔi ɠula mu ɓaa?› 29 É ɠɛni ti ma: ‹Ɓa-o, wo mina ʋa yɛsu gui ɲɔi ɠulazu, wo ʋa moloi ɓalaa lɔɔɠula. 30 À ti felegɔ pɛ zɛ ná, ti ɗa ɓɛtɛ eyɛsu molo leʋei zeeli, naama ziɛgi zu nà ɠɛ molo leʋe nuiti ma: À gui ɲɔi mɔunpa kula, wo gili ba, é ɠala ga abui, kɛlɛ à moloi ɠaalɛ ba nà-molo ɠotai zu.› » 31 Yesu faalaalii taɠili boni ti ma, é ɠɛ ti ma: «Geeɠɔlɔgi ma masadai ɠulaʋɛ ga mutaalede kae ɠilagi, nii zunui ta seɠeni, é sin ná-kpalagi zu. 32 Ma ɠaei ɠa gola lɔiɗai ani zuwuiti pɛ su. Kɛlɛ siɛgi zu é ʋɔnɔni la, é ɓaɠoni, gaaɠooza kpelei zu ziinziin ganigiti pɛ ba, é ɠɛ ga gulu, wɔniiti ti ɗa ʋa, ti ɗa laɠagi lo ma ɓekegiti su.» 33 É faalaalii taɠili boni ti ma, é ɠɛ ti ma: «Geeɠɔlɔgi ma masadai ɠulaʋɛ ga lɛʋɛi, nii anzanui ta seɠeni, é ti ɠaayɔ ta ɓulu vukɔ mɔinmɔingi. Gaaɓelagi, ɓulu vukɔ ɠaayɔgai naa pɛ ge ɓokoloni.» 34 Yesu ɠɛni niima vaiti pɛ bosu bɛbɛi ma faalaaliiti su, é la ɠɛni ɓɔɛzu ti ʋɔ, ni faalaali la ba. 35 É ɠɛni naa ɠɛɛzu, nii a kɛ GALA goo wo nui laawooi ʋilɛsu, nii é boni ga:«Nà ɓɔɛzu faalaaliiti su,gè faiti dɛɛ, niiti ti ɠɛa lɔɔɠunikaite eteai ɓɛtɛ yee ma.» 36 É bɛbɛi yɛni ná, é ɠale ma pɛlɛi wu. Ná-kaladopoiti ti maaɓuɠani ba, ti ɠɛ ma: «Faalaalii nii è bogai, é ʋilɛ gui ɲɔi ʋa kpalagi zu, poluʋɛ lɛ ga giye.» 37 É ti wooɠaaʋoteni, é ɠɛ ma: «Zɔi é molo zuwu ʋagɔi vazasu, naa ɠa é ga Nu ná-Doun Zunui. 38 Kpalagi ɠa é ga eteai, molo zuwu ʋagɔi ɠa é ga niiti kpein ti ga masadai zu nuiti, gui ɲɔi ɠa é ga zɔiti kpein ti ga Inɛgi ná-nuɓusɛiti. 39 Sili nui nii é gui ɠae ɲɔi vazagai, naa ɠa é ga Inɛgi. Molo leʋei ɠa é ga etea ɠaaɓela voloi. Molo leʋe nuiti ta ga geezuɠeelaiti. 40 Tama ʋelei ta ɗa gui ɲɔi lɔɔɠula la, é ʋili abui zu, ʋele nɔ ɠana é ʋaazu ɠɛɛzu la etea ɠaaɓela voloi. 41 Nu ná-Doun Zunui ɠa ná-geezuɠeelaiti teʋe, ti kaka faiti ta faa ɲɔu ɠɛ nuiti kula ná-masadai zu. 42 Ta ti ʋili abuzulugi zu, ʋɛ gɔlɔi ta ɲiiga ziɛgai ná. 43 Naama ziɛgi zu, telebo nuiti ta volo ga foloi ɠɛʋele, ti-Ɠɛɛ ná-masadai zu. Zɔi faa mɛni goiyeɠe ba, naama nui nii mɛni!» 44 «Geeɠɔlɔgi ma masadai ɠulaʋɛ ga naavoloi, nii dɔɔɠua ɠɛni de kpalagi ta zu. Zunui nii é kaani, naa dɔɔɠuni ʋolu. Koozunɛ ʋele ma, é liini, é kɔligiti pɛ pɔdi, é naama ɓalagi ɠeya.» 45 «Geeɠɔlɔgi ma masadai ɠulaʋɛ mɔnɔ ga yaaɠoi, nii é kɔtu zɔngɔ ɓaaɓa pagɔiti gaiziɛzu. 46 Tɛi é gila kaani, nii sɔngɔi wola ɓaɠoai, é liini, é kɔligiti pɛ pɔdi, é naa ɠeya.» 47 «Geeɠɔlɔgi ma masadai ɠulaʋɛ mɔnɔ ga tumɔi, nii kale ɓɛɛ nuiti ti pilini kpoloɗɛi wu, é kalei ma zii pɛ gaalɛ ba. 48 Siɛgi zu daavesu da, ta ɗa mɛɛn kakei ma, naa ʋoluma ta ɗa zei, ti suwɛɛn ga kale ʋagɔiti, zɔiti ti la ʋani, ti naati pili ya. 49 Ʋele ɠana é ʋaazu ɠɛɛzu la etea ɠaaɓela voloi. Geezuɠeelaiti ta ʋa, ti nu ɲɔiti zeeɠaaɠwɛ ta telebo nuiti. 50 Ta nu ɲɔiti pili abuzulugi zu, ʋɛ gɔlɔi ta ɲiiga ziɛgai ná.» 51 Yesu ɠɛni ti ma: «Wo niima vaalaaliiti pɛ gaaɠaaʋɛ nɛi?» Ti ɠɛni ma: «Eyei, gi gaaɠaaʋɛ.» 52 Yesu woo unseini, é ɠɛ ti ma: «Naa ɠa é ba, tɔ kalamɔin nɔpɛgi é kalagi zɔlɔɔgai, é ʋilɛ geeɠɔlɔgi ma masadai zu vaiti ba, kulaʋɛ eɠɛ pɛlɛ kɛɛɠɛi, nii é ani niinɛiti ta ani wɔlɔmaiti kulazu, niiti ti ná-naavolo makɛsuʋɛ.» 53 Yesu ɓegai ma ga naama vaalaaliiti bo, é zeɠeni ná. 54 É ɠaleni ma taai naa zu, ʋɛ é kulasui woni ná. É ɠɛni ná-taazu nuiti kalasu, naati ta-ƓALA dɛbi ʋɛlɛi wu. Ná-kalabo pelei ti wola laavɔɔni, ti ɗa ɓɔɠɔ ɠaazaɠa ga: «Mini ɠa é niima ɠimalai zɔlɔɔgai ná, ta zobogi nii é laavɔɔ vai niiti kɛɛzu la? 55 Gulu zaɠa nui ná-doun zunui laade ɓaa? Mali ná-doun zunui la ga nii, Zake ta Zozɛfe, Simon ta Zudeni ti-liɛi? 56 Baazeelaiti tɛi ti ʋa ɠɛ ade zaama? Mini ɠa é niima vaiti pɛ sɔlɔɔgai ná?» 57 Naa ɠa é ɠɛɛni ga zaɓui ti la ɠɛni laani da. Yesu zɛba é ɠɛ ti ma: «GALA goo wo nui ɓɔɠɔ yooi, ta ná-pɛlɛyeɠei wu nɔ ɠa, é la ɗa ga unfema zɔlɔɔ ná.» 58 É la ɠɛni laavɔɔ vaa mɔinmɔin kɛɛni ná, tɔɔzei ta-ɠidaaleʋelalai ʋa.