Acts 7 (SUSU)
1 Sɛrɛxɛdubɛ kuntigi naxa Etiyɛn maxɔrin, «Naxan falaxi i xun ma, nɔndi na a ra?» 2 Etiyɛn naxa e yaabi, «N ngaxakerenyie nun n babae, wo wo tuli mati n na. Ala dariyɛ kanyi mini nɛ won baba Iburahima ma a nu na Mesopotamiya bɔxi ma tɛmui naxɛ, beenun a xa sabati Xarani. 3 Ala naxa a fala a bɛ, ‹Keli i xa bɔxi nun i xabilɛ xun, siga bɔxi ma n dɛnnaxɛ masenma i bɛ.› 4 Awa, a naxa mini Kalidi bɔxi ra, a sa sabati Xarani. Mɛnni, a baba faxa xanbi, Ala naxa a radangi yi bɔxi ma wo sabatixi dɛnnaxɛ yi ki to. 5 A mu lingira yo fi a ma yi bɔxi kui hali santide. Kɔnɔ a naxa laayidi tongo a bɛ, a fama yi bɔxi fide a tan nun a bɔnsɔɛ nan ma, hali a faxa xanbi. Na waxati di yo mu nu na a bɛ sinden.» 6 «Ala naxa a fala a bɛ, ‹I bɔnsɔɛ sabatima bɔxi gbɛtɛ nan ma. Mɛnni e findima nɛ konyie ra. E e ɲaxankata ɲɛ kɛmɛ naani bun.› 7 Ala man naxa a fala, ‹N fama na si makiitide naxan e rasoma konyiya kui. Na dangi xanbi, e kelima nɛ naa, e fa n batu be.›» 8 «Awa, Ala naxa sunna saatɛ fi Iburahima ma. Iburahima to Isiyaga bari, a naxa a sunna a xi solomasaxan nde ma. Isiyaga to Yaxuba bari, a naxa a fan sunna. Yaxuba fan naxa won benba fu nun firinyie sunna.» 9 «Won benbae naxa Yusufu tɔɔnɛ, e naxa a mati, a naxa findi konyi ra Misira bɔxi ma. 10 Kɔnɔ Ala naxa lu a fɔxɔ ra. A naxa a ramini a xa kɔntɔfili birin kui. A naxa hinnɛ nun xaxilimaya fi a ma, alako a xa rafan Misira mangɛ ma, naxan a findi Misira gomina nun a xa banxi birin xunmati ra.» 11 «Kaamɛ xungbe naxa so Misira bɔxi ma a nun Kanaan bɔxi. Won babae mu nu baloe sɔtɔma, tɔɔrɛ naxa gbo. 12 Yaxuba naxa a mɛ a mɛngi na Misira bɔxi ma. A naxa won babae xɛɛ naa a singe. 13 E xa sigɛ firin nde, Yusufu naxa a yɛtɛ masen a fafaxakerenyie bɛ, Misira mangɛ fan naxa Yusufu xabilɛ rakolon. 14 Awa, Yusufu naxa e xɛɛ a baba Yaxuba tongode nun a xa denbaya birin. E kɔnti nu sigaxi han mixi tongo solofere a nun suuli. 15 Yaxuba naxa goro Misira, a faxa dɛnnaxɛ a nun won babae. 16 E furee naxa ragbilen Sikemi, e e ragata gaburi nan kui, Iburahima naxan sara kɔbiri ra Xamori xa die ma.» 17 «Ala xa laayidi rakamali waxati to makɔrɛ, laayidi naxan tongoxi Iburahima bɛ, won ma ɲama xun naxa masa Misira bɔxi ma. 18 Kɔnɔ na xanbi mangɛ gbɛtɛ naxa ti naxan mu nu Yusufu xa fe kolon. 19 Na mangɛ naxa won ma ɲama yanfa. A naxa won benbae ɲaxankata, han a naxa e yaamari e xa e xa diyɔrɛe wɔlɛ, alako e xa faxa. 20 Na tɛmui Annabi Munsa naxa bari, Ala hinnɛ naxan na. Kike saxan a rabalofe a baba xa banxi kui. 21 Na xanbi a naxa a bɛlɛxɛ ba a ma. Misira mangɛ xa di ginɛ fa a tongo, a naxa a ramɔ alɔ a xa di. 22 Annabi Munsa naxa kolon sɔtɔ Misira xa fe birin ma. A wɔyɛn ki nun a ɲɛrɛ ki naxa sɛnbɛ sɔtɔ.» 23 «A to ɲɛ tongo naani sɔtɔ, a naxa wa a ngaxakerenyie kolonfe. A naxa siga a boore Isirayilakae yire matode. 24 A to Misiraka to a fe ɲaaxi niyafe Isirayilaka nde ra, Annabi Munsa naxa a ngaxakerenyi xa gere so, a naxa Misiraka faxa. 25 A naxa a maɲɔxun a a ngaxakerenyie a kolonma nɛ Ala xɔrɛya fima e ma a saabui nan na, kɔnɔ e mu kolon sɔtɔ na ma. 26 Na kuye iba, Annabi Munsa naxa Isirayilaka firin to, e na gerefe. A naxa kata e xa lan e bore ma, a naxa a fala e bɛ, ‹Ngaxakerenmae nan na wo ra. Munfe ra wo fe ɲaaxi niyama wo bore ra?› 27 Kɔnɔ naxan nu fe ɲaaxi rabafe a ngaxakerenyi ra, a naxa Annabi Munsa radin yɛ, a a fala a bɛ, ‹Nde i tixi mangɛ nun kiitisa ra muxu xun ma? 28 I waxi n faxafe nɛ alɔ i Misiraka faxaxi ki naxɛ xoro?› 29 Annabi Munsa to na wɔyɛnyi mɛ, a naxa a gi. A naxa sabati Madiyan bɔxi ma, a naxa di firin bari mɛnni.» 30 «Ɲɛ tongo naani dangi xanbi, malekɛ naxa mini a ma tɛ xɔɔra naxan nu sansi bili ganfe gbengberenyi ma, Sinayi geya fari. 31 Annabi Munsa to na fe to, a naxa kaaba. A to a maso a ra, a xa a igbɛ, a naxa Marigi xui mɛ. 32 ‹I babae Marigi Ala nan n na, Iburahima, Isiyaga, nun Yaxuba Marigi Ala.› Annabi Munsa naxa sɛrɛn, a naxa gaaxu a igbɛfe ma. 33 Marigi naxa a fala a bɛ, ‹Sankiri ba i sanyi, barima i tixi dɛnnaxɛ, bɔxi sɛniyɛnxi na a ra. 34 N bara n ma ɲama xa tɔɔrɛ to Misira, n bara e kutun xui mɛ. N bara goro n xa xɔrɛya fi e ma. Yakɔsi, n xa i xɛɛ Misira.› 35 Ala Annabi Munsa xɛɛ nɛ, e a fala naxan bɛ, ‹Nde i tixi mangɛ nun kiitisa ra muxu xun ma.› Malekɛ naxan minixi a ma tɛ xɔɔra a naxa a masen a bɛ a xa findi mangɛ nun marakisima ra.» 36 «Annabi Munsa nan Isirayilakae ramini Misira bɔxi ra. Ɲɛ tongo naani bun ma, a naxa tɔnxumae nun kaabanakoee raba Misira, Xulunyumi Baa, nun gbengberenyi ma. 37 Annabi Munsa tan naxa a fala Isirayila bɛ, ‹Ala namiɲɔnmɛ raminima wo ngaxakerenyie nan ya ma naxan luma alɔ n tan.› 38 Won benbae ɲama e to nu malanxi gbengberenyi ma, malekɛ naxa wɔyɛn Annabi Munsa bɛ Sinayi geya fari. A sɛriyɛ naxan mɛxi, a naxa na radangi won ma.» 39 «Kɔnɔ won benbae mu tin a xa yaamari suxude. E naxa a matandi, e e bɔɲɛ ti Misira ra. 40 E naxa a fala Haruna bɛ, ‹Alae yailan won bɛ, naxee ɲɛrɛma won ya ra, barima yi Munsa naxan won naminixi Misira, won mu a kolon se naxan a sɔtɔxi.› 41 E naxa kuye yailan ninge misaali ra, e fa sɛrɛxɛ ba a bɛ. E naxa ɲɛlɛxin na ra, e naxan yailanxi e bɛlɛxɛe ra.» 42 «Awa, Ala naxa a kobe so e ra, a naxa e rabolo, e xa tunbuie batu, alɔ a sɛbɛxi namiɲɔnmɛ xa Kitaabui kui ki naxɛ.‹Isirayila bɔnsɔɛ,wo sɛrɛxɛe ba n tan nan bɛɲɛ tongo naani bun ma gbengberenyi ma? 43 Wo bara Mɔlɔkɔ kuye batu,wo bara Remefan tunbui kuye batu,wo kuye naxee yailanxi wo bɛlɛxɛ ra.Na nan a toxi n fan wo xaninma Babilɔn xanbi ra.›» 44 «Ala xa hɔrɔmɔlingira, a xa seedeɲɔxɔya sɛbɛli na dɛnnaxɛ, na nu na won benbae tagi gbengberenyi ma. Ala nu bara a misaali masen Annabi Munsa bɛ, a naxa a yaamari a xa a yailan na ki. 45 Won benbae to hɔrɔmɔlingira sɔtɔ, e naxa a xanin bɔxi ma Ala si gbɛtɛe keri dɛnnaxɛ, Yosuwe xa yaamari bun ma. A naxa lu naa han Dawuda xa waxati.» 46 «Dawuda naxan nafanxi Ala ma, na naxa a maxɔrin a xa lingira ti a tan Yaxuba Marigi Ala bɛ. 47 Kɔnɔ Sulemani nan fa na lingira ti Ala bɛ. 48 Kɔnɔ Ala Xili Xungbe Kanyi mu sabatima adama xa banxi tixi kui. Namiɲɔnmɛ na nan masenxi, 49 ‹Wo Marigi naxɛ,koore, n ma kibanyi,bɔxi, n santide.Wo banxi mundun tima n bɛ?Wo yire mundun findima n ma malabude ra? 50 N tan xa mu na birin yailanxi?›» 51 «Wo xaxili nun wo tuli xɔrɔxɔ, wo sondonyi mu fan. Wo Ala Xaxili Sɛniyɛnxi matandima tɛmui birin alɔ wo benbae a raba ki naxɛ. 52 Wo benbae namiɲɔnmɛe birin ɲaxankata nɛ. E namiɲɔnmɛe faxa nɛ, naxee nu Ala xa Tinxintɔɛ xa fafe falama. Yakɔsi wo bara na fan faxa. 53 Wo tan naxee bara Ala xa sɛriyɛ sɔtɔ malekɛe saabui ra, wo mu a rabatuxi!» 54 E to yi masenyi mɛ, e naxa xɔnɔ han e nu e ɲinyie raxin. 55 Kɔnɔ Ala Xaxili Sɛniyɛnxi naxa goro Etiyɛn ma. Etiyɛn to a ya banban koore ma, a naxa Ala xa dariyɛ to, a man naxa Isa to a tixi Ala yirefanyi ma. 56 A naxa a masen, «N bara koore rabixi to, Adama xa Di tixi Ala yirefanyi ma.» 57 Ɲama naxa sɔnxɔɛ rate, e naxa e tuli dɛsɛ. E birin naxa bagan a ma. 58 E naxa mini a bubu ra sigafe ra taa fari ma, e a magɔnɔ han a naxa faxa. Seedee naxa e xa donmae sa sɛgɛtala nde san ma, naxan xili Sɔlu. 59 E nu na a magɔnɔfe tɛmui naxɛ, Etiyɛn naxa Ala maxandi, «N Marigi Isa, n nii rasɛnɛ.» 60 Na xanbi a naxa a xinbi sin, a naxa a xui ite, «N Marigi, i naxa e suxu yi yunubi ma!» A gɛ na falade tan mu a ra, a naxa taa masara. Sɔlu fan nu na Etiyɛn faxafe kui.