Matthew 5 (SUSU)
1 Isa to ɲama to, a naxa te geya fari, a a magoro. A fɔxirabirɛe naxa e makɔrɛ a ra. 2 A naxa masenyi ti fɔlɔ e bɛ. 3 «Sɛɛwɛ na mixie bɛ naxee e yɛtɛ magoroma,barima e fama nɛ sode Ala xa mangɛya niini bun ma. 4 Sɛɛwɛ na mixie bɛ naxee wama,barima e fama nɛ madundude. 5 Sɛɛwɛ na mixie bɛ naxee diɲɛma,bɔxi findima e tan nan kɛ ra. 6 Sɛɛwɛ na mixie bɛ naxee wama tinxinyi xɔn,alɔ kaamɛtɔɛ wama donse xɔn ma ki naxɛ,barima e a sɔtɔma nɛ. 7 Sɛɛwɛ na mixie bɛ naxee kinikinima e booree ma,barima Ala kinikinima nɛ e fan ma. 8 Sɛɛwɛ na mixie bɛ naxee bɔɲɛ fiixɛ,barima e Ala toma nɛ a xa fonisireya kui. 9 Sɛɛwɛ na mixie bɛ naxee lanyi fenma e nun mixie tagi,barima e xili falama nɛ Ala xa die. 10 Sɛɛwɛ na mixie bɛ naxee ɲaxankataxi tinxinyi xa fe ra,barima e soma nɛ Ala xa mangɛya niini bun ma.» 11 «Sɛɛwɛ na wo bɛ e na wo konbi, e na wo ɲaxankata, e na wule nun fe kobi mɔɔli birin fala wo xun ma n ma fe ra. 12 Wo xa ɲɛlɛxin, wo xa sɛɛwa, barima wo baraayi gboma nɛ ariyanna. Beenun wo xa bari, e namiɲɔnmɛe fan ɲaxankata na ki nɛ.» 13 «Wo maniyaxi fɔxɛ nan na yi duniɲa adamadie ya ma, kɔnɔ xa fɔxɛ mɛxɛmɛxɛnyi bara ba, a fa mɛxɛmɛxɛnma di? A tide yo mu na kɔrɛ, fo a woli tande, mixie ɲɛrɛ a fari. 14 Wo maniyaxi naiyalanyi nan na yi duniɲa adamadie ya ma. Taa naxan dɔxɔxi geya fari, na mu nɔma nɔxunde. 15 Lanpui mu radɛxɛma a xa dɔxɔ debe bun ma. A dɔxɔma lanpui dɔxɔse nan fari alako a xa banxi kui iyalan birin bɛ. 16 Wo xa naiyalanyi fan xa yanba na ki adamadie ya ma, alako e xa wo xa kɛwali fanyie to, e wo Baba matɔxɔ naxan na ariyanna.» 17 «Wo naxa a maɲɔxun a n faxi nɛ n xa Tawureta Munsa nun namiɲɔnmɛe xa sɛriyɛ ba a i. N mu faxi e bade xɛ, n faxi nɛ alako n xa e rakamali. 18 N xa nɔndi fala wo bɛ, danmi koore nun bɔxi na na, hali sigirɛ keren mu bama Ala xa sɛriyɛ ra, fo a birin kamali. 19 Na kui, mixi yo Ala xa yaamari keren matandi, na yaamari xurun kiyoki, a man fa mixi gbɛtɛe ratantan na kui, a kanyi fan xili xurunma nɛ birin bɛ Ala xa mangɛya niini bun ma. Kɔnɔ mixi yo Ala xa sɛriyɛ rabatu, a mixi gbɛtɛe xaran na ra, na kanyi xunnakeli nan sɔtɔma Ala xa mangɛya niini bun ma. 20 N xa a fala wo bɛ, xa wo xa tinxinyi mu dangi sɛriyɛ karamɔxɔe nun Farisɛnie gbe ra, wo mu soma Ala xa mangɛya niini bun ma abadan.» 21 «Wo a kolon wo benbae yamari naxan na, ‹Wo naxa faxɛ ti. Faxɛti makiitima nɛ.› 22 Kɔnɔ n tan xa a fala wo bɛ, naxan yo bɔɲɛ na te a ngaxakerenyi xili ma, na kanyi makiitima nɛ. Naxan na a fala ngaxakerenyi bɛ, ‹I tan dugula›, na kanyi makiitima nɛ kiitisa xungbee ya i. Naxan na a fala a bɛ, ‹I tan xaxilitare!›, na kanyi wolima nɛ yahannama tɛ xɔɔra.» 23 «Na kui, xa wo bara siga sɛrɛxɛ bade, wo fa ratu a wo ngaxakerenyi xɔnɔxi wo ma fe nde ma, 24 wo xa wo xa sɛrɛxɛ lu sɛrɛxɛbade fɛ ma sinden, wo siga wo ngaxakerenyi yire. Wo xa lanyi xiri wo nun wo ngaxakerenyi tagi, wo fa gbilen wo xa sɛrɛxɛ bade.» 25 «I xa kata wo nun i kalamuma xa lan sinnanyi ma, wo na kira xɔn ma tɛmui naxɛ. Xa na mu a ra a i xaninma kiitisa yire, kiitisa fan i so kɔsibili yi ra, na fan i sa geeli. 26 N xa nɔndi fala i bɛ, i mu minima mɛnni fo i kɔbiri birin fi han batanka dɔnxɔɛ.» 27 «Wo a kolon wo benbae yamari naxan na, ‹Wo naxa yɛnɛ raba.› 28 Kɔnɔ n tan xa a fala wo bɛ, naxan yo a ya ti ginɛ nde ra milɛ kui, na kanyi bara gɛ yɛnɛ rabade a bɔɲɛ kui. 29 Xa i yirefan ya findima i ratantanse ra, a ba na, a wɔlɛ. Fate yire nde bafe na, na fisa dinɛ i fate gundi birin wolife yahannama. 30 Xa i yirefan bɛlɛxɛ findima i ratantanse ra, a bolon, a wɔlɛ. Fate salonse nde bolonfe, na fisa dinɛ i fate gundi birin wolife yahannama.» 31 «A man masenxi nɛ, ‹Naxan wama mɛɛfe a xa ginɛ ra, a xa fatan kɛɛdi so a yi ra.› 32 Kɔnɔ n tan xa a fala wo bɛ, naxan yo mɛɛ a xa ginɛ ra, xa a xa ginɛ mu yɛnɛ xa rabaxi, na kanyi bara a niya na ginɛ xa findi yɛnɛla ra a na dɔxɔ xɛmɛ gbɛtɛ xɔn ma tɛmui naxɛ. Xɛmɛ naxan fan na ginɛ dɔxɔma e mɛɛxi naxan na, a fan bara findi yɛnɛla ra.» 33 «Wo a kolon wo benbae yamari naxan na, ‹Wo naxa wo xa marakali kana, wo xa a rakamali nɛ Marigi bɛ.› 34 Kɔnɔ n tan xa a fala wo bɛ, wo naxa wo kali feo! Wo naxa wo kali koore ra, barima Ala xa kibanyi nan a ra. 35 Wo naxa wo kali bɔxi ra, barima Ala sanyi tide na a ra. Wo naxa wo kali Darisalamu ra, barima Mangɛ Xungbe xa taa nan a ra. 36 Wo naxa wo kali wo yɛtɛ xunyi ra, barima wo mu nɔma xunsɛxɛ keren nafugade, wo mu nɔma a fɔɔrɔde. 37 Wo xa nɔndi fala. Xa iyo nan a ra, wo xa a fala ‹iyo›. Xa ade nan a ra, wo xa a fala ‹ade›. Sese sa na xun ma, a fatanxi Sentanɛ nan ma.» 38 «Wo a kolon wo yamari naxan na, ‹Wo xa ya ɲɔxɔ ya ra, wo xa ɲinyi ɲɔxɔ ɲinyi ra.› 39 Kɔnɔ n tan xa a fala wo bɛ, wo naxa mixi kobi gere. Xa mixi nde wo xɛrɛ garin, wo xa boore sɛɛti fan ti a bɛ. 40 Xa mixi nde wama wo xaninfe kiiti banxi, alako a xa donma ba wo yi ra, wo xa wo xa guba fan lu a yi. 41 Xa mixi nde wo karaxan wo xa a mati ɲɛrɛ kui kilo keren, wo xa a mati kilo firin. 42 Naxan na i makula, i xa a ki. Naxan wama se nde yofufe i ma, i naxa tondi a bɛ.» 43 «Wo a kolon wo yamarixi naxan na, ‹Wo xa wo boore xanu, wo xa wo yaxui xɔn.› 44 Kɔnɔ n tan xa a fala wo bɛ, wo xa wo yaxuie xanu, wo xa Ala maxandi mixie bɛ naxee wo ɲaxankatama. 45 Na kui, wo findima wo Baba xa die ra naxan na ariyanna, naxan kuye ibama tinxintɔɛe nun tinxintaree bɛ, naxan tunɛ ragoroma mixi fanyie nun mixi kobie bɛ. 46 Xa wo sa mixie gbansan nan xanuma, naxee wo fan xanuxi, wo baraayi mundun sɔtɔma na kui? Hali duuti maxili kobie na mɔɔli rabama. 47 Xa wo sa wo ngaxakerenyie gbansan nan xɛɛbuma, wo munfe rabafe naxan findi fe nɛɛnɛ ra na kui? Hali kaafirie na mɔɔli rabama. 48 Na kui, wo xa tinxinyi nun marafanyi xa kamali, alɔ wo naxan toxi wo Baba ra naxan na ariyanna.»