Matthew 5 (YALU)
1 Yesu to yama gbeen to, a te a sa dɔxɔ geyaan fari. A xarandiine yi fa a fɛma. 2 A yi e xaran fɔlɔ. 3 A naxa, “Sɛwan na kanne xa,naxanye mako Ala mabayo ne Ariyanna Mangayaan sɔtɔma nɛn. 4 Sɛwan na kanne xa,naxanye wugama,bayo Ala ne madɛndɛnma nɛn. 5 Sɛwan na kanne xa,naxanye limaniyaxi,bayo bɔxɔn findima nɛn ne kɛɛn na. 6 Sɛwan na kanne xa,tinxinna xɔnla naxanye suxumaalo kamɛn nun min xɔnla, bayo ne wasama nɛn. 7 Sɛwan na kanne xa,naxanye kininkininma,bayo Ala kininkininma nɛn ne fan ma. 8 Sɛwan na kanne xa,naxanye bɔɲɛn sariɲanxi,bayo ne Ala toma nɛn. 9 Sɛwan na kanne xa,naxanye bɔɲɛ xunbenla rasoma,Ala ne xilima nɛn a a diine. 10 Sɛwan na kanne xa,naxanye bɛsɛnxɔnxi e tinxinyana fe ra,bayo ne Ariyanna Mangayaan sɔtɔma nɛn.” 11 “Yamaan na ɛ konbi, e yi ɛ bɛsɛnxɔnya, e yi fala ɲaxin sifan birin ti ɛ xili ma n tan ma fe ra, sɛwana ɛ tan xa nayi. 12 Ɛ sɛwa, ɛ ɲaxan, amasɔtɔ barayi gbeen namaraxi ɛ xa ariyanna yi. Amasɔtɔ e nabine fan bɛsɛnxɔnya na kii nin xabu a fɔlɔni.” 13 Yesu naxa, “Ɛ luxi nɛn alo fɔxɔna dunuɲa muxune birin xa. Koni xa fɔxɔn mɛxɛmɛxɛnna ba ayi, a fa ramɛxɛmɛxɛnma nanse ra nayi? A tɔnɔ mi fa na fɔ a woli ayi, yamaan yi a yibodon. 14 Ɛ luxi nɛn alo kɛnɛnna dunuɲa muxune birin xa. Taan naxan tixi geyaan fari, na mi luxunɲɛ. 15 Muxu yo mi lɛnpun nadɛgɛ, a a raso deben bun ma. Koni fɔ lɛnpun xa dɔxɔ seen nan fari. Nanara, a kɛnɛnna fiyɛ banxi kui kaane birin ma. 16 A na kii nin, ɛ kɛnɛnna xa yanban yamaan yɛtagi alogo e xa ɛ wali faɲine to, e yi ɛ Fafe Ala binya ariyanna yi.” 17 Yesu naxa, “Ɛ nama ɛ miri fa fala n bata fa Sariya Kitabun nun nabine kitabune kaladeni. N mi faxi e kaladeni fɔ e rakamalideni. 18 N xa ɲɔndin fala ɛ xa, fanni kore xɔnna nun bɔxɔ xɔnna daxi, sese mi bɛ Sariya Kitabun na hali sɛbɛnla yiredi keden pe han feen birin yi kamali. 19 Nanara, naxan na yamarini ito nde keden kala hali a xurun ki yo ki, a bonne xaran na ma, na kanna yatɛma muxudin nan na Ariyanna Mangayani. Koni naxan sariyani itoe suxuma, a bonne xaran ne ma, na kanna findima nɛn muxu gbeen na Ariyanna Mangayani. 20 N xa ɲɔndin fala ɛ xa, xa ɛ tinxinyaan mi dangu sariya karamɔxɔne nun Farisi muxune tinxinyaan na, ɛ mi soɛ Ariyanna Mangayani mumɛ!” 21 Yesu naxa, “Ɛ bata a mɛ a Ala bata yi a fala en benbane xa, a naxa, ‘I nama faxan ti. Naxan na muxun faxa, na kitima nɛn.’ 22 Koni n tan a falama ɛ xa iki, naxan na xɔlɔ a ngaxakedenna ma, na kitima nɛn. Naxan na a ngaxakedenna konbi, kitisa yamaan na makitima nɛn. Naxan na a fala fa fala, ‘I tan xaxilitarena,’ na kanna lan yahannama tɛɛn nin. 23 Nanara, i nɛma i ya kiseen nalima Ala ma waxatin naxan yi saraxa ganden yɛtagi, a na rabira i ma fa fala i ngaxakedenna xɔlɔxi i ma, 24 i ya kiseen lu saraxa ganden yɛtagi singen. I siga xulɛn, i sa ɛ nun i ngaxakedenna tagini tɔn. Na xanbi ra, i yi i ya kiseen fi Ala ma.” 25 “Xa i yɛngɛfaan sigama i ra i kitideni, ɛ nɛma kira yi, i xa kata i na feen ɲan ɛ tagi sinma alogo a nama i so kitisaan yii. Na fan yi i so doma kanne yii. Ne fan yi i sa kasoon na. 26 N xa ɲɔndin fala i xa, nayi, i mi kelɛ na mumɛ, fɔ i yanginna birin fi!” 27 Yesu naxa, “Ɛ bata yi a mɛ nun a Ala bata yi a fala, a naxa, ‘I nama yalunyaan liga.’ 28 Koni n tan a falama ɛ xa, naxan na ɲaxanla mato han a kunfa a ma, na kanna bata yelin yalunyaan ligɛ a bɔɲɛni. 29 Xa i yiifari ma yɛɛn nan i birɛ yulubini, a ba na, i yi a woli ayi. Amasɔtɔ i fatin yirena nde halagixin fisa dangu i gbindin birin soon na yahannama yi. 30 Xa i yiifari ma yiin nan i birɛ yulubini, a sɛgɛ a ra, i yi a woli ayi. I yii kedenna sɛgɛxin fisa dangu i gbindin birin soon na yahannama yi.” 31 Yesu naxa, “E yi a falama nun, e naxa, ‘Naxan yo nɛma a ɲaxanla beɲinɲɛ, a xa futu kala kɛdin so a yii.’ 32 Koni n tan a falama iki, xa muxuna a ɲaxanla beɲin, ɲaxanla mi yalunya ligaxi, a bata a ɲaxanla ti yalunyaan ma nayi, bayo xa xɛmɛ gbɛtɛ a futu, na bata yalunyaan liga a xɔn ma.” 33 Yesu naxa, “Ɛ mɔn bata yi a mɛ nun, a a fala nɛn en benbane xa, a i na i kɔlɔ Marigini, fɔ i xa a rakamali. 34 Koni n na a falama ɛ xa iki, ɛ nama ɛ kɔlɔ ariyanna yi amasɔtɔ Ala mangaya gbɛdɛn mɛnni. 35 Ɛ nama ɛ kɔlɔ dunuɲa ra amasɔtɔ Ala san tiden na a ra. Ɛ nama ɛ kɔlɔ Yerusalɛn taani amasɔtɔ Manga gbeena taan nan na ra. 36 Ɛ nama ɛ kɔlɔ ɛ xunna ra amasɔtɔ hali ɛ xun sɛxɛ kedenna, ɛ mi nɔɛ a fɔrɛ hanma ɛ yi a fixa. 37 Koni i ya falan xa findi ‘Ɔn,’ hanma ‘Ɛn-ɛn’ tun! Xa i nde sa na fari, na kelixi Fe Ɲaxin Kanna nin.” 38 Yesu naxa, “Ɛ bata yi a mɛ nun fa fala, ‘Yɛɛn ɲɔxɔn xa fi yɛɛn na, ɲinna ɲɔxɔn xa fi ɲinna ra.’ 39 Koni n tan a falama iki, i nama i kankan muxu ɲaxin yɛɛ ra. Naxan na i dɛɛn fɔxɔ kedenna garin a ma, bode fɔxɔ fan ti a xa. 40 Xa muxuna nde waxi i kiti feni i ya doma bun birana fe ra, tin a xa i ya doma gbeen fan tongo. 41 Xa muxu yo i karahan i xa goronna maxali kilo kedenni, i tan xa a findi kilo firinna ra. 42 Naxan na i xandi seni, i xa na ki. Xa muxuna nde wa i doli feni sena nde yi, i nama tondi.” 43 Yesu naxa, “Ɛ bata yi a mɛ nun fa fala, ‘I adamadi boden xanu, i yi i yaxune raɲaxu.’ 44 Koni n tan a falama ɛ xa iki, ɛ xa ɛ yaxune xanu. Naxanye ɛ bɛsɛnxɔnyama, ɛ xa Ala maxandi ne xa. 45 Nanara, ɛ ligama nɛn alo ɛ Fafe Ala naxan ariyanna yi. Amasɔtɔ a sogen natema muxu faɲine nun muxu ɲaxine nan xa. Amasɔtɔ tinxin muxun nun tinxintarena, Ala tulen nafama ne birin xa. 46 Muxun naxanye bata ɛ xanu, xa ɛ ne nan tun xanu, ɛ barayin sɔtɔma nayi di? Hali mudu maxinle fan na ligama! 47 Xa ɛ ɛ ngaxakedenne nan tun xɔntɔn, ɛ nanfe ligaxi nayi naxan dangu bonne gbeen na? Amasɔtɔ hali dɛnkɛlɛyatarene na ɲɔxɔnna ligama. 48 Nanara, ɛ lu fɛtareyani alo fɛ mi ɛ Fafe Ala ra kii naxan yi naxan ariyanna yi.”