Matthew 5 (YAPE)
1 Me guy Jesus fapi girdi’ ni aram urngirad me yan nga daken e burey, me yan i par nga daken. Me mu’ulung pi gachalpen nga to’oben, 2 ma aram me tabab i machib nagrad ni be ga’ar: 3 “Nge felan’ e pi’in kar pir’eged u lanin’rad ni kar gafgowgad ndabisiy ni nge yag Got ngorad,ya gagiyeg nu tharmiy e ke thap ngorad! 4 “Nge felan’ e pi’in be kireban’rad,ya ra fal’eg Got lanin’rad! 5 “Nge felan’ e pi’in nib sobut’an’rad,ya rayag ngorad e tin nike micheg Got nra pi’! 6 “Nge felan’ e pi’in karm’ad ngan’rad ni tin ba m’agan’ Got ngay nib mat’aw e nge rin’ e girdi’,ya Got e ra chum’er nagrad ko tin urfineyed! 7 “Nge felan’ e pi’in yad ma runguy e girdi’,ya ra runguyrad Got! 8 “Nge felan’ e pi’in nib machalbog lanin’rad,ya yad ra guy Got! 9 “Nge felan’ e pi’in yad ma guyrogon ni nge aw e gapas u thilin e girdi’,ya ra yog Got ni yad pifak! 10 “Nge felan’ e pi’in yibe gafgow nagrad ni bochan e yad be rin’ e tin nib m’agan’ Got ngay,ya gagyeg nu tharmiy e ke thap ngorad! 11 “Ngam felan’gad ko ngiyal’ nra yog e girdi’ e thin nib tagan ngomed miyad ngongliy e tin nib kireb ngomed ma yad be tunguy urngin mit e thin nib kireb nib togopluw ngomed ni bochan e gimed girdi’eg. 12 Ngari felan’med, ya bay labgen ni ba ga’ ni fan ngomed ni kan tay u tharmiy. Ya ireray rogon e gafgow ni i tay e girdi’ ngak e pi profet ni yad ba kakrom ngomed.” 13 “Gimed bod e sol ni fan ngak urngin e girdi’ nu fayleng. Machane fa’anra chuw e buday ko sol, ma dakuriy kanawo’en me yag nni ngongliy ngki sul nge buday bayay. Dakuriy fan; ma aram min n’ag nga daken e but’ ngi i yan e girdi’ u daken. 14 “Gimed bod e tamilang ngak e girdi’ nu fayleng ni polo’. Bbinaw ni kan toy nga daken bburey nib tolang e dabiyag ni nge mith. 15 Dariy be’ nra tay e nifiy ko magal me tay nga tan baraba’ i ban’en; ya ra tay nga tagil’ e magal, ko gin nrayag ni nge gal’ urngin e girdi’ ni yad bay u lan e naun. 16 Ere ku er rogomed ni nge gal ra’emed u p’eowchen e girdi’, ya ngar guyed e tin ni bfel’ ni gimed be rin’ miyad yog e sorok ngak e Chitamangimed ni bay u tharmiy. 17 “Dab mu leam niged ni ku gub ni nggu thang e Motochiyel rok Moses nge pin’en ni i machibnag e pi profet ngak e girdi’. Gathi ku gub ni nggu thang e pin’ey, machane ku gub ya nge yib i m’ug e bin riyul’ i fan. 18 Mu ted ngan’med e re bugithin ney! N’umngin nap’an ni ka be par e tharmiy nge fayleng e dariy bochiyang u reb e yol ara bochiyang ko Motochiyel nra nn’ag — ya fin ra taw nga tomuren urngin ban’en. 19 Aram fan ni en nra th’ab e gin nth’abi achig ko fapi motochiyel, me fil ngak e girdi’ ni ngar rin’ ed ni bod ir, e ra par ni ir e th’abi sobut’ u lan gil’ilungun e tharmiy. Machane en nra fol ko Motochiyel rok Got, me fil ngak e girdi’ ni ngar rin’ ed ni bod ir, e ra ga’ u lan e gagiyeg nu tharmiy. 20 Ere gu be yog ngomed nrayag ni ngam marod ko gagiyeg nu tharmiy ni kemus ni fa’anra kab gel e yul’yul’ romed, rok e pi’in tamchib ko Motochiyel nge pi Farise u rogon ni gimed be rin’ e tin nib m’agan’ Got ngay ni nge rin’ e girdi’. 21 “Kam rung’aged ni kanog ko girdi’ kakrom nike lunguy ngorad, Dab mu thanged e pogofan rok be’; en nra thang e pogofan rok be’ e yira fek i yan nga p’eowchen e en nma puf oloboch. 22 Machane gu be yog ngomed e chiney, ni en nra damumuw ngak be’ ni walagen e yira fek i yan nga p’eowchen e en nma puf oloboch; ma en nra ga’ar ngak walagen, ‘Gur e dariy ban’en ni gab fel’ ngay!’ e yira fek ngalan e sobol ko mu’ulung; ma en nra ga’ar ngak walagen, ‘Dariy fam i gur e re balyang nir!’ e rayag ni nge yan nga fithik’ e nifiy ni dabi math bi’id. 23 Ere fa’anra mman ni ngam pi’ e n’en ni ngampi’ ngak Got u altar me yib ngan’um ni bay ban’en nib togopluw u wan’ walagem ngom, 24 ma ga pag e n’en ni ngam pi’ ngak Got u mit e altar ma ga yan ni kachingiyal’ nem ngam fal’eg thilmew walagem; ma aram e fin mu sul ngam pi’ e n’en ni ngam pi’ ngak Got. 25 “Fa’anra egnigem be’ nge fekem nga tafen e puf oloboch ma ga fal’eg e thin ngak ko ngiyal’ ni kabay e tayim riy, ndawor mu tawgow nga tafen e puf oloboch; ya gimew ra taw ngaram me pi’em ngak e en nma puf oloboch, me pi’em e en nma puf oloboch ngak e polis, min tiyem nga kalbus. 26 Nggog ngomed ni ireram e gin ni bay mpar riy nge yan i mada’ ko ngiyal’ ni kam thang e bin th’abi tomur e row u urngin e salpiy ni kanog ni ngam pi’. 27 “Kam rung’aged nike lunguy, Dab mpirew be’ ni gathi mabgol rom. 28 Machane nggog ngomed e chiney, ni en nra sap ngak be’ ni bpin me finey ni manga yugu ra pirew, e ke kireb e rok, ni fan e kar pirew u fithik’ i laniyan’. 29 Ere fa’anra waliyem e ba’ ni mat’aw i owchem ngam denen, ma ga luf ngam n’ag! Ya kabfel’ ni nge mul bangi dowam ko bin ni nga nin’ dowam ni polo’ nga fithik’ e nifiy ni dabi math bi’id. 30 Fa’anra waliyem e ba’ ni mat’aw i pa’am ngam denen, ma ga th’ab ngam n’ag! Ya kabfel’ nra mul baraba’ i pa’am ko bin ni nge yan dowam ni polo’ nga fithik’ e nifiy ni dabi math bi’id. 31 “Ma ku bay nike lunguy, ‘En nra chuweg leengin e thangri yoloy bangi babyoren e machuw nge pi’ ngak fare pin.’ 32 Machane chiney e nggog ngomed, ni fa’anra chuweg be’ leengin ni gathi ban’en nike par fare pin nge be’, ma aram e ba kireb e rok fare mo’on, ni bochan e ir e ke waliy fare pin kar pirew yugu reb e pumo’on ara ke un ko mabgol bayay ni aram e ke th’ab e motochiyel; ma re mo’on nra leengiy e re pin nem e ku aram rogon ir nike th’ab e motochiyel, ya kar pirew yugu reb e bpin ni gathi mabgol rok. 33 “Ma ku errogon ni kam rung’aged ni kanog ngak e girdi’ kakrom ni lunguy, Dab mu thiliyeg e tin ni kamog ni bay mu rin’, ya ngam rin’ e tin ni kamog ngak be’ u p’eowchen Somol ni bay mu rin’. 34 Machane be lungug ngomed e chiney: dab mmicheged ngak be’ u p’eowchen Got e tin ni kamogned ngak fa’anem ni bay mu rin’ed; ma dab mmicheged ban’en nga fithingan e tharmiy, ya tagil’ Got eram; 35 ara fayleng, ya ir e ma gifeg Got e rifrif u ay ngay; ara Jerusalem, ya binaw rok fare Pilung ni ir e th’abi tolang. 36 Mus nga lolugem ndab mmicheg ngay, ya dabiyag rom ni ngam pingeg ta’ab gaf i piy riy nge manna’ fe rungdu’. 37 Kemus ni nge lungum ‘Errogon’ fa reb e nge lungum ‘Dangay’ — ma fa’anra yugu ban’en e ngamog ma aram e yib rok Fa’anem nib Kireb. 38 “Kam rung’aged nike lunguy, ‘Puluwon baraba’ i owchey e baraba’ i owchey, ma puluwon reb e nguwol e reb e nguwol.’ 39 Machane nggog ngomed e chiney ni nge lungug, Dab mu fulweged taban e kireb ngak e en nike rin’ e kireb ngomed. Fa’anra batnag be’ e ba’ ni mat’aw i linglingim, ma ga pag ngki batnag e ba’ ni gilay’ i linglingim. 40 Ma fa’anra fekem be’ nga tafen e puf oloboch ni nge egnigem ni bochan e nge fanay kenggin e mad rom, ma ga pag ngki fek e thal ni wuru’ e mad rom. 41 Ma fa’anra gelnag reb e salthaw nu reb e nam ni bay ko nam rom ir ngom ni ngam fek e chugum rok nta’reb e mayel, ma ga fek u l’agruw e mayel. 42 Fa’anra ning be’ ban’en ngom, ma ga pi’ ngak; fa’anra ba’adag be’ ni nge fek ban’en rom nge maruwel ngay nge mu’ miki fulweg ngom, ma ga pi’ ngak. 43 “Kam rung’aged ni kanog nike lunguy, ‘Nge t’uf rom e pi tafager rom, ma ga fanenikay e pi to’ogor rom.’ 44 Machane chiney e nggog ngomed ni nge lungug, Nge t’uf romed e pi to’ogor romed, mpi’ed e meybil rok e pi’in yad be ngongliy e kireb ngomed, 45 ya nge yag ni mmanged pifak e Chitamangimed ni bay u tharmiy. Ya be mateg ram’en e yal’ rok nga daken e girdi’ nib tagan nge girdi’ ni bfel’ nta’reb rogon, ma be pi’ e n’uw ngak e pi’in yad be rin’ e tin nib mat’aw nge pi’in yad be rin’ e tin nib kireb. 46 Ere mang ni gimed be finey nra fulweg Got labgen ngomed ni fa’anra kemus ni pi’in gimed ba t’uf rorad e yad ba t’uf romed? Ya mus ngak e pi’in yad ma kunuy e tax ma ireyer e n’en ni yad ma rin’! 47 Fa’anra kemus ni pi tafager romed e ngu’um nonod ngorad, ma gur kam rin’ed ban’en ni yugu ba thil ko tin ni kayi ma rin’? Mus ngak e pi’in yad ma meybil ngak yugu boch e kan ma ku ireyer e pin’en ni yad ma rin’! 48 Ere thingar mpired ni gimed ba yal’uw — ni bod e Chitamangimed ni bay u tharmiy nib yal’uw!